10 phút đọc
Cây phèn đen là một loài cây tự nhiên mọc hoang ở các vùng ven rừng và bờ bụi khắp nơi, và cũng có thể được trồng nhằm mục đích sử dụng làm hàng rào, thuốc nhuộm. Tuy nhiên ít ai biết đến những cách chữa bệnh bằng cây phèn đen rất hiệu quả. Hãy tìm hiểu cây phèn đen có tác dụng gì trong bài viết sau.
Cây phèn đen, còn được biết đến với các tên gọi khác như mực, mỗ, chè nộc,... có tên khoa học là Phyllanthus Reticulatus Poir và thuộc họ cây thầu dầu - Euphorbiaceae. Cây phèn đen là một loại cây thuốc quý, thường mọc hoang ở nhiều vùng ven rừng hoặc ven bờ ruộng [1].
Về đặc điểm hình thái của cây phèn đen:
- Kích thước và hình dáng: Cây phèn đen là một cây nhỏ đến trung bình, thường cao từ 2-4 mét. Thân cây phèn đen mọc thẳng đứng và có nhánh nhỏ lan tỏa. Nhánh và thân có màu đen nhạt.
- Lá: Lá cây phèn đen rất nhỏ, dạng lá đơn và có hình trái xoan hoặc tam giác. Kích thước lá khoảng 1,5-3 cm dài và 5-12 mm rộng. Mặt trên của lá có màu xanh sẫm hơn so với mặt dưới. Lá có thể thay đổi hình dạng theo mùa.
- Hoa: Hoa phèn đen mọc từ nách lá. Chúng thường hiện diện trong các chùm nhỏ từ 2-3 bông hoa. Hoa có kích thước nhỏ, màu trắng, và có các sọc màu vàng dọc trên cánh hoa.
- Quả: Quả của cây phèn đen có hình cầu, ban đầu màu trắng và căng mọng nước. Sau đó, khi quả chín, màu sắc chuyển sang đỏ hồng nhạt và rồi chuyển sang màu đen. Quả thường có kích thước nhỏ và chứa nhiều hạt nhỏ.
Đặc điểm của phèn đen
Thành phần hóa học trong rễ và lá cây phèn đen bao gồm các chất sau [1]:
Rễ phèn đen: Octacosanol, Taraxeryl acetate, Friedelin, Epifriedelanol, Taraxerol, Botulin và
các flavonoid
Lá phèn đen: Flavonoid, Tanin, Triterpenoid, Stero và các chất khác
Các thành phần này đóng vai trò quan trọng trong tác dụng dược lý của cây phèn đen, bao gồm kháng khuẩn, ức chế co thắt cơ trơn ruột, ức chế hoạt động của men polyphenoloxydase huyết thanh và men catalase.
Thành phần hóa học
Trong Y học cổ truyền, cây phèn đen đã được sử dụng làm thành phần quan trọng trong nhiều bài thuốc khác nhau để điều trị các bệnh. Có một số tài liệu Đông y ghi chép về những công dụng của cây phèn đen trong việc trị liệu bệnh tật, như sau:
- Rễ cây phèn đen có tính lạnh và vị chát, được sử dụng để điều trị tiêu viêm, thu liễm, chỉ tả và thường được áp dụng để chữa cam tính trẻ em, viêm ruột, viêm thận, viêm gan, lỵ,...
- Lá cây phèn đen có tác dụng thanh nhiệt giải độc, lợi tiểu, giúp cơ thể loại bỏ các chất độc, cùng với khả năng sát trùng. Lá cây này cũng được sử dụng để điều trị mụn nhọt, rôm sảy, lở loét, mề đay, ứ huyết, phù thũng, lỵ, tiêu chảy, rắn cắn, cảm sốt,...
- Vỏ của thân cây phèn đen được sử dụng để điều trị thủy đậu giai đoạn có mủ, bí tiểu,...
- Toàn thân của cây phèn đen được sử dụng để điều trị đau thần kinh toan, bệnh gai cột sống, thấp khớp, viêm khớp và tê bì chân tay,...
Công dụng của cây phèn đen
Bài thuốc từ cây phèn đen có thể được sử dụng để chữa trị kiết lỵ và tiêu chảy. Dưới đây là một công thức đơn giản:
Nguyên liệu:
- 30 gram lá phèn đen khô
- 500 ml nước
Hướng dẫn:
- Rửa sạch lá phèn đen khô và đặt vào một nồi.
- Thêm nước vào nồi và đun sôi.
- Khi nước sôi, giảm lửa và tiếp tục đun trong khoảng 15-20 phút để lá phèn đen nhận tất cả các thành phần vào nước.
- Tắt bếp và để nước hầm nguội.
- Lọc nước thuốc và uống 2-3 lần trong ngày.
Bài thuốc từ cây phèn đen có tác dụng kháng vi khuẩn và kháng viêm, giúp ổn định hệ tiêu hóa và làm giảm triệu chứng kiết lỵ và tiêu chảy. Tuy nhiên, vẫn nên tìm tư vấn từ chuyên gia y tế hoặc bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc tự nhiên nào để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Chữa kiết lỵ đi tiêu chảy
Trong lá của cây phèn đen, có chứa tinh dầu với các thành phần có tác dụng diệt khuẩn, kháng vi khuẩn và kháng viêm. Trong Y Học Cổ Truyền, lá phèn đen thường được sử dụng trong bài thuốc để điều trị các vấn đề liên quan đến răng miệng như đau nhức răng, sâu răng, chảy máu nướu và chảy máu chân răng.
Bài thuốc chữa chảy máu nướu răng đó là sử dụng lá phèn đen để làm nước súc miệng bằng cách đun lá phèn đen cùng với nước, sau đó lọc để thu được nước thuốc cô đặc. Nước này được sử dụng để súc miệng hàng ngày.
Cây phèn đen cũng có thể được sử dụng trong bài thuốc để chữa trị vết thương. Dưới đây là một công thức đơn giản.
- Rửa sạch lá phèn đen và xắt nhỏ.
- Đặt lá phèn đen đã xắt nhỏ vào một tô.
- Dùng một công cụ (ví dụ: cối và chày) để nghiền nhuyễn lá.
- Thoa lá phèn đen nhuyễn trực tiếp lên vùng da bị vết thương. Nếu vết thương lớn, bạn có thể đắp lên vùng bị thương.
- Để lá phèn đen đắp lên vết thương trong khoảng 30 phút.
- Rửa sạch vùng da bằng nước sạch.
Lá phèn đen có tính chất kháng viêm và kháng khuẩn, giúp làm sạch và làm lành vết thương. Tuy nhiên, nếu vết thương nghiêm trọng hoặc không đáp ứng đúng cách, bạn nên tìm sự tư vấn từ chuyên gia y tế hoặc bác sĩ để đảm bảo an toàn và đúng phương pháp chữa trị.
Chữa vết thương
Khi sử dụng lá phèn đen trong điều trị bệnh, cần lưu ý những điều sau:
- Thận trọng khi sử dụng cho phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ: Hiện chưa có đủ thông tin về an toàn của lá phèn đen đối với nhóm này, do đó cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
- Nguy cơ ngộ độc: Mặc dù lá phèn đen có tính độc nhẹ, nhưng lượng sử dụng vừa phải thường không gây hại. Tuy nhiên, sử dụng quá liều hoặc lạm dụng có thể gây ngộ độc. Trước khi sử dụng, cần tham khảo ý kiến bác sĩ đông y để được tư vấn về liều lượng thích hợp.
- Dị ứng và tác nhân phản ứng: Có người có cơ địa quá mẫn hoặc dị ứng với thành phần của cây phèn đen, có thể gây ra các triệu chứng như hoa mắt chóng mặt, hôn mê, buồn nôn và khó thở. Trong trường hợp này, cần đến cơ sở y tế để được cấp cứu kịp thời.
Một số lưu ý khi sử dụng cây phèn đen
Nhớ rằng, tuy cây phèn đen được sử dụng trong y học cổ truyền và được coi là cây thuốc quý, nhưng chưa có nghiên cứu chính thức và đầy đủ về tác dụng và tác dụng phụ của nó. Vì vậy, khi sử dụng bất kỳ loại thuốc đông y nào, luôn luôn tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và sử dụng đúng cách.
—
Tham khảo:
Đăng ký để khám phá những cách mới để bảo vệ sức khỏe và sự giàu có của bạn.
10 phút đọc
