Bệnh quai bị có lây nhiễm không?

Một câu hỏi được nhiều người quan tâm là: "Bệnh quai bị có lây nhiễm không?" Trong bài viết này, hãy cùng AIA Việt Nam tìm hiểu về cơ chế lây lan của bệnh quai bị, những đối tượng dễ mắc, cũng như các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Dấu hiệu mắc bệnh quai bị

Triệu chứng bệnh quai bị có thể rất khác nhau, với một số người không có biểu hiện gì, trong khi những người khác thường gặp các dấu hiệu chính như:

• Sốt và đau nhức: Bệnh nhân có thể sốt nhẹ, đau nhức cơ thể và cảm thấy mệt mỏi, chán ăn.

• Buồn nôn: Một số người có thể cảm thấy buồn nôn hoặc nôn.

• Sưng tuyến nước bọt: Triệu chứng nổi bật là sưng đau ở tuyến mang tai, có thể lan xuống vùng má, cổ hoặc hàm.

• Sưng hạch bạch huyết: Trong trường hợp nặng, có thể sưng hạch bạch huyết ở cổ, sau tai, dưới cằm, vùng nách hoặc tinh hoàn đối với nam

Bệnh quai bị hiếm khi đe dọa tính mạng, nhưng triệu chứng ở người lớn thường nghiêm trọng hơn so với trẻ em, và hiện tại chưa có thuốc điều trị đặc hiệu.

Dấu hiệu mắc bệnh quai bị

Sau 7-14 ngày nhiễm virus, bệnh nhân có thể xuất hiện triệu chứng khó chịu, sốt, ớn lạnh, đau họng và đau góc hàm. Sau đó, tuyến mang tai sưng to trong khoảng một tuần. Việc sưng có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên, không nhất thiết diễn ra đồng thời.

Sự sưng thường kéo dài từ má xuống dưới hàm, đẩy tai lên trên và ra ngoài, và trong một số trường hợp, có thể lan xuống ngực. Mặc dù gây đau, nhưng da vùng sưng thường không nóng hoặc sung huyết.

Trong thời gian này, bệnh nhân có thể khó nói và ăn uống. Đáng chú ý, khoảng 25% người nhiễm virus không có triệu chứng rõ ràng nhưng vẫn có khả năng lây bệnh cho người khác.

Bệnh quai bị nguy hiểm như thế nào?

Bệnh quai bị thường không gây nguy hiểm đến tính mạng, nhưng có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh quai bị có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng. Một số biến chứng chính bao gồm:

• Viêm tinh hoàn: Đây là biến chứng nghiêm trọng nhất, có thể dẫn đến teo tinh hoàn và vô sinh, mặc dù tỷ lệ này khá thấp, chỉ khoảng 0,5%.

• Viêm buồng trứng: Phụ nữ mắc quai bị có thể gặp phải triệu chứng như đau bụng và rong kinh. Đặc biệt, phụ nữ mang thai trong ba tháng đầu có nguy cơ sảy thai hoặc thai chết lưu.

• Nhồi máu phổi: Biến chứng này xảy ra do sự hình thành huyết khối từ tĩnh mạch tuyến tiền liệt.

• Viêm tụy cấp tính.

• Viêm cơ tim.

• Viêm não và viêm màng não.

Người lớn thường mắc bệnh quai bị với triệu chứng nặng hơn và dễ gặp biến chứng nghiêm trọng hơn so với trẻ em. Mặc dù tỷ lệ biến chứng không cao, nhưng chúng có thể gây ra những hậu quả nặng nề, không chỉ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản mà còn đe dọa đến tính mạng của người bệnh.

Bệnh quai bị có lây không và lây qua đường nào?

Câu hỏi phổ biến nhất về bệnh này chính là bệnh quai bị có lây nhiễm không. Khi nói về khả năng lây nhiễm của bệnh quai bị, câu trả lời là có.

Bệnh quai bị có lây nhiễm 

Bệnh quai bị có khả năng lây lan chủ yếu qua virus quai bị (Mumps virus), một loại virus thuộc họ Paramyxoviridae. Để hiểu rõ hơn về cách thức lây nhiễm, chúng ta sẽ xem xét các yếu tố sau:

Nguồn truyền nhiễm

Virus quai bị chủ yếu lây lan từ những người mắc bệnh. Khi một người bị quai bị, virus có thể tồn tại trong nước bọt và dịch tiết đường hô hấp của họ, trở thành nguồn lây nhiễm cho những người xung quanh.

Phương thức lây nhiễm

Bệnh quai bị có thể lây nhiễm theo nhiều cách, trong đó phổ biến nhất là:

• Qua đường hô hấp: Virus quai bị lây lan qua không khí khi người bệnh ho hoặc hắt hơi, tạo ra các giọt nước bọt có chứa virus. Người khác có thể hít phải những giọt này và bị nhiễm bệnh.

• Tiếp xúc trực tiếp: Lây nhiễm cũng có thể xảy ra khi tiếp xúc trực tiếp với nước bọt hoặc dịch tiết từ mũi của người bệnh. Điều này thường xảy ra trong các tình huống như chia sẻ thức ăn, đồ uống hoặc dụng cụ ăn uống.

• Đồ dùng chung: Virus cũng có thể tồn tại trên các bề mặt và đồ vật, do đó, việc sử dụng đồ dùng chung với người bệnh có thể dẫn đến lây nhiễm.

Thời điểm dễ lây nhiễm

Bệnh quai bị có thời gian ủ bệnh kéo dài từ 12 đến 25 ngày, với trung bình khoảng 18 ngày. Trong giai đoạn này, virus chưa xuất hiện các triệu chứng rõ ràng nhưng đã có khả năng lây lan.

Thời kỳ lây truyền của bệnh bắt đầu từ khoảng 3 đến 5 ngày trước khi xuất hiện các triệu chứng như sốt và viêm tuyến nước bọt, và tiếp tục diễn ra trong 7 đến 10 ngày sau khi khởi phát. Giai đoạn lây lan mạnh nhất xảy ra trong khoảng một tuần xung quanh thời điểm bệnh khởi phát.

Thời điểm lây nhiễm bệnh quai bị

Ngoài ra, virus cũng có thể được phát hiện trong nước tiểu của bệnh nhân trong vòng 2 tuần. Điều này cho thấy sự cần thiết phải thận trọng trong việc phòng ngừa lây nhiễm, ngay cả khi chưa có triệu chứng rõ rệt.

Những đối tượng dễ bị lây nhiễm

Tất cả mọi người đều có nguy cơ mắc bệnh quai bị, nhưng một số nhóm đối tượng dễ bị lây nhiễm hơn, bao gồm:

• Trẻ em: Trẻ em từ 5 đến 15 tuổi là nhóm có nguy cơ cao mắc bệnh quai bị, đặc biệt nếu chưa được tiêm vaccine phòng bệnh.

• Người chưa tiêm vaccine: Những người chưa tiêm phòng quai bị hoặc không có miễn dịch sẽ dễ bị lây nhiễm khi tiếp xúc với virus.

• Người sống trong khu vực đông người: Những người sống trong môi trường đông đúc như trường học, nhà trẻ, hoặc ký túc xá có nguy cơ lây nhiễm cao hơn.

Bệnh quai bị gây đau nhức

Cách phòng ngừa bệnh quai bị

Việc phòng ngừa bệnh quai bị là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe của bản thân và cộng đồng. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả:

• Tiêm vaccine: Vaccine quai bị là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Trẻ em nên được tiêm vaccine MMR (có chứa vaccine quai bị) theo lịch tiêm chủng quy định. Tiêm vaccine không chỉ giúp bảo vệ bản thân mà còn ngăn chặn sự lây lan trong cộng đồng.

• Giữ vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt sau khi ho, hắt hơi, hoặc tiếp xúc với người bệnh. Sử dụng khẩu trang nếu bạn đang ở gần người có triệu chứng bệnh quai bị.

• Tránh tiếp xúc với người bệnh: Nếu bạn biết rằng có người trong gia đình hoặc môi trường làm việc của bạn mắc bệnh quai bị, hãy tránh tiếp xúc gần gũi với họ cho đến khi họ hồi phục hoàn toàn.

• Không chia sẻ đồ dùng cá nhân: Tránh chia sẻ thức ăn, đồ uống, hoặc dụng cụ ăn uống với người khác, đặc biệt là với những người có triệu chứng nghi ngờ mắc quai bị.

• Nâng cao miễn dịch: Cung cấp dinh dưỡng đầy đủ cho cơ thể, ngủ đủ giấc và tập thể dục thường xuyên để tăng cường hệ miễn dịch.

Cách phòng ngừa bệnh quai bị

Hy vọng rằng qua bài viết này từ AIA Việt Nam, bạn đã có cái nhìn rõ ràng về bệnh quai bị, từ những triệu chứng ban đầu đến khả năng lây nhiễm và các biến chứng có thể xảy ra. 

Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến bệnh quai bị, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Nguồn tham khảo:
1. https://www.dongnaicdc.vn/hoi-dap/83/benh-quai-bi-va-cach-phong-ngua
2. https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/benh-quai-bi-nguyen-nhan-trieu-chung-bien-chung-va-cach-phong-ngua-vi
3. https://tamanhhospital.vn/benh-quai-bi/
4. https://vnvc.vn/benh-quai-bi-nguyen-nhan-trieu-chung-dieu-tri-va-cach-phong-ngua/
5. https://medlatec.vn/tin-tuc/benh-quai-bi-lay-qua-duong-nao-va-cach-phong-ngua-ra-sao-s94-n21684