Bài viết

Những nguyên nhân gây ra sỏi thận nhiều người thường mắc phải

15/03/2025 dot 6 phút đọc
Y học thường thức

Sỏi thận là một trong những bệnh lý đường tiết niệu phổ biến, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên thế giới. Dù ban đầu có thể không có triệu chứng rõ ràng, nhưng khi sỏi di chuyển hoặc gây tắc nghẽn, người bệnh sẽ đối mặt với những cơn đau dữ dội và nhiều biến chứng nguy hiểm. Tuy nhiên có nhiều người mắc bệnh mà không biết nguyên nhân sỏi thận. Trong bài viết dưới đây, AIA Việt Nam sẽ giúp bạn hiểu rõ các yếu tố gây bệnh và có biện pháp phòng tránh kịp thời.

1. Sỏi thận là gì?

Sỏi thận là sự hình thành các tinh thể rắn trong thận do sự kết tụ của các khoáng chất và muối có trong nước tiểu. Những viên sỏi này có thể có kích thước nhỏ như hạt cát hoặc lớn đến mức gây tắc nghẽn đường tiết niệu, dẫn đến đau đớn và các biến chứng nguy hiểm.

Sỏi thận dẫn đến đau đớn và các biến chứng nguy hiểm

2. Các loại sỏi thận phổ biến

Có 6 loại sỏi thận bao gồm sỏi canxi, oxalat, phosphat, acid uric, struvit, cysti:

  • Sỏi canxi: Chiếm khoảng 80% tổng số ca bệnh. Sỏi có màu trắng hoặc vàng, cứng và bề mặt xù xì. Loại sỏi này được hình thành do tăng canxi trong máu hoặc nước tiểu, chế độ ăn nhiều muối, đường, đạm động vật, mất nước và bệnh lý tuyến cận giáp. 

  • Sỏi oxalat: Có màu đen hoặc nâu, bề mặt xù xì và cứng. Nguyên nhân có sỏi là do ăn nhiều thực phẩm giàu oxalat (rau bina, sô cô la, trà...), bệnh viêm ruột và sử dụng một số loại thuốc.

  • Sỏi phosphat: Có màu trắng hoặc xám, bề mặt mềm và dễ vỡ. Sỏi được hình thành do nhiễm trùng đường tiết niệu, bệnh lý tuyến cận giáp và sử dụng một số loại thuốc lợi tiểu. 

  • Sỏi axit uric: Có màu vàng hoặc nâu, bề mặt nhẵn và mềm. Sỏi này xuất hiện khi nồng độ axit uric trong máu cao (do bệnh gout, chế độ ăn nhiều đạm…), mất nước và một số bệnh lý chuyển hóa. 

  • Sỏi struvit (sỏi nhiễm trùng): Có màu trắng hoặc xám, bề mặt xốp và dễ vỡ. Nguyên nhân gây sỏi là do nhiễm trùng đường tiết niệu do vi khuẩn Proteus. Điều trị bằng cách điều trị nhiễm trùng và phẫu thuật lấy sỏi nếu cần thiết.

  • Sỏi cystin: Rất hiếm gặp, thường có màu vàng hoặc cam, bề mặt nhẵn và mềm. Loại sỏi này chỉ gặp ở bệnh nhân mắc bệnh di truyền cystinuria.

3. Những nguyên nhân phổ biến gây sỏi thận

Sỏi thận do nhiều nguyên nhân, trong đó phổ biến nhất là: 

3.1. Uống không đủ nước

Cơ thể thiếu nước làm giảm lượng nước tiểu, khiến nước tiểu trở nên đậm đặc, tạo điều kiện cho các khoáng chất và muối trong nước tiểu kết tinh thành sỏi. Vì vậy những người uống ít nước, sinh sống ở vùng khí hậu nóng, thường có nguy cơ cao bị sỏi thận.

Uống không đủ nước là nguyên nhân gây sỏi thận

3.2. Chế độ ăn uống không lành mạnh

Một chế độ ăn nhiều muối, đường, protein động vật hoặc thực phẩm giàu oxalat (như rau bina, trà, socola) cũng là nguyên nhân làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận.

3.3. Nhiễm trùng đường tiết niệu

Nhiễm trùng đường tiết niệu kéo dài gây ra sự hình thành của sỏi struvite. Đây là một loại sỏi có kích thước lớn, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đường tiết niệu. Khi vi khuẩn xâm nhập vào đường tiết niệu, chúng có thể làm thay đổi môi trường nước tiểu, tạo điều kiện thuận lợi cho các khoáng chất như magiê, amoni và phosphate kết tinh thành sỏi.

3.4. Dị tật hoặc bệnh lý đường tiết niệu

Đây là nguyên nhân không phổ biến, nhưng vẫn thường xảy ra ở một số ca bệnh sỏi thận. Thận xốp dạng tủy hoặc tổn thương đường tiết niệu từ trước đó cũng là nguyên nhân sỏi thận. Những bệnh lý này sẽ cản trở quá trình bài tiết nước tiểu, tạo điều kiện cho sỏi thận hình thành.

3.5. Béo phì và lối sống ít vận động

Béo phì không chỉ ảnh hưởng đến hệ tim mạch, nội tiết mà còn là một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc sỏi thận, đặc biệt là sỏi axit uric và sỏi canxi oxalat. Béo phì làm thay đổi quá trình chuyển hóa của cơ thể, tăng nguy cơ hình thành sỏi thận. Lối sống ít vận động cũng khiến cơ thể hấp thụ canxi kém, làm tích tụ canxi trong nước tiểu.

Thói quen ít vận động gây tích tụ canxi trong nước tiểu

3.6. Sử dụng thuốc không đúng cách

Một số loại thuốc lợi tiểu, kháng sinh hoặc thực phẩm chức năng chứa canxi nếu sử dụng không đúng cách, quá liều sẽ làm tăng nguy cơ tạo sỏi và nhiều biến chứng nghiêm trọng cho sức khỏe.

3.7. Yếu tố di truyền

Yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng, khiến một số người có nguy cơ cao mắc bệnh dù duy trì chế độ sinh hoạt bình thường. Nếu trong gia đình có người từng bị sỏi thận, bạn cũng có nguy cơ cao mắc bệnh. Đó là do yếu tố di truyền này sẽ ảnh hưởng đến cách cơ thể xử lý khoáng chất và nước

4. Cách nhận biết sỏi thận sớm

Sỏi thận có thể không gây triệu chứng ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, khi sỏi di chuyển hoặc gây tắc nghẽn, người bệnh có thể gặp các dấu hiệu sau:

  • Đau thận dữ dội, lan từ vùng lưng xuống bụng dưới và mạn sườn

  • Tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu ra máu

  • Nước tiểu có màu đục hoặc mùi hôi bất thường

  • Buồn nôn, nôn mửa

  • Sốt và ớn lạnh nếu có nhiễm trùng

5. Các phương pháp chẩn đoán sỏi thận

Để chẩn đoán sỏi thận chính xác, bệnh nhân cần thực hiện các xét nghiệm nước tiểu, soi cặn lắng, đo pH nước tiểu, tìm protein niệu, tìm tế bào và vi trùng. 

Chẩn đoán sỏi thận qua các phương pháp siêu âm và chụp chiếu

Ngoài ra, các phương pháp chụp X-quang bụng, UIV, chụp X-quang niệu quản và nội soi bàng quang cũng được sử dụng để xác định vị trí, loại sỏi và hoạt động chức năng của thận.

6. Biện pháp phòng ngừa sỏi thận

Để phòng ngừa sỏi thận, bạn cần áp dụng ngay những cách bên dưới: 

6.1. Uống đủ nước

Uống đủ 2-3 lít nước mỗi ngày giúp làm loãng nước tiểu và ngăn ngừa sự kết tinh của khoáng chất. Tăng cường uống nước chanh hoặc nước cam vì citrate trong nước ép có thể giúp ngăn chặn sự hình thành sỏi canxi oxalat. Hạn chế uống nước có ga, nước ngọt đóng chai vì chúng có thể làm tăng nguy cơ tạo sỏi thận.

6.2. Chế độ ăn uống khoa học

Hạn chế muối, đường và thực phẩm giàu oxalat giúp ngừa sỏi thận. Bên cạnh đó,  cần bổ sung chất xơ bằng cách tăng cường rau xanh, trái cây, cân bằng lượng protein động vật và thực vật trong khẩu phần ăn cũng giúp thận khỏe mạnh hơn. Hãy cân bằng protein động vật với protein thực vật từ đậu nành, hạt chia, hạt lanh…

6.3. Vận động thường xuyên

Duy trì thói quen tập thể dục giúp cải thiện chức năng thận và giảm nguy cơ tích tụ khoáng chất trong nước tiểu. Tập thể dục thường xuyên giúp cải thiện chức năng thận, hỗ trợ quá trình chuyển hóa khoáng chất trong cơ thể. Các bài tập như đi bộ, yoga, bơi lội có thể giúp giảm nguy cơ tích tụ khoáng chất trong nước tiểu.

6.4. Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Thăm khám sức khỏe định kỳ ít nhất 6 tháng/ lần giúp phát hiện sớm các bất thường ở thận và có biện pháp can thiệp kịp thời.

Nhận biết nguyên nhân sỏi thận giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. AIA Việt Nam là người bạn đồng hành cùng bạn với các giải pháp bảo hiểm sức khỏe, giúp bạn an tâm chăm sóc bản thân và gia đình.

Nguồn tham khảo:
1. https://tamanhhospital.vn/soi-than/
2. https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/soi-than-co-nhung-loai-nao-va-loai-nao-la-pho-bien-nhat-vi
3. https://medlatec.vn/tin-tuc/bieu-hien-benh-soi-than-va-cach-di-tieu-ra-soi-ngay-tai-nha
4. https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/phong-ngua-tai-phat-soi-vi

Đăng ký để khám phá những cách mới để bảo vệ sức khỏe và sự giàu có của bạn.

Hãy giữ liên lạc

Cám ơn bạn

Đăng ký và khám phá những cách mới để bảo vệ sức khỏe và sự giàu có của bạn.

warning icon
Địa chỉ email không hợp lệ