Các hành vi bốc đồng cũng có thể dẫn đến tổn hại về tài chính và pháp lý nếu không được kiểm soát

Tính bốc đồng là một đặc điểm của một số tình trạng sức khỏe tâm thần, bao gồm rối loạn nhân cách ranh giới (Borderline personality disorder – BPD), rối loạn lưỡng cực và rối loạn tăng động giảm chú ý (Attention deficit hyperactivity disorder - ADHD).

Điều này thường xảy ra khi chúng ta đang trải qua tình huống căng thẳng, tức giận hoặc lo lắng mà chúng ta cảm thấy không thể đối phó. Tính bốc đồng có thể xuất hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, từ việc nói lời tục tĩu, đập phá đồ vật, đến gây hại cho chính bản thân và người khác.

Tính bốc đồng ở trẻ thể hiện như thế nào?

Cách biểu hiện của tính bốc đồng có thể khác nhau tùy thuộc vào hành động cụ thể và tình trạng của trẻ em.

Trẻ em được chẩn đoán mắc chứng ADHD thường có những hành vi bốc đồng

Dưới đây là một số ví dụ về hành vi bốc đồng ở trẻ em:

• Đánh ai đó hoặc ném đồ vật khi tức giận

• Nhảy khỏi bề mặt cao nguy hiểm (hoặc các hành vi rủi ro tương tự khác)

• Ném giấy vào lớp

• Chạy loanh quanh trong thư viện

• Lao ra đường mà không nhìn

• Lấy đồ ra khỏi kệ trong cửa hàng

• Ngắt lời/Làm gián đoạn người khác khi đang nói chuyện hoặc làm việc

• Đưa ra những nhận xét gây tổn thương trước khi nghĩ về hậu quả

Ảnh hưởng của tính bốc đồng

Những đứa trẻ có hành vi bốc đồng, chẳng hạn như những trẻ được chẩn đoán mắc chứng rối loạn tăng động giảm chú ý và rối loạn thách thức chống đối, cho thấy sự tiến bộ khi được dạy một cách nhất quán các hành vi ủng hộ xã hội.

Tính bốc đồng có thể gây ra nhiều vấn đề cho sức khỏe tâm lý và mối quan hệ của trẻ. Nó có thể làm cho trẻ cảm thấy cô đơn, không được người khác chấp nhận, và dẫn đến sự tách biệt với bạn bè và gia đình. Hơn nữa, nếu không được kiểm soát và giảm bớt, tính bốc đồng có thể tiếp tục vào độ tuổi trưởng thành và gây ra những vấn đề xã hội nghiêm trọng.

5 cách dạy con bạn để tránh tính bốc đồng

Dạy con kiên nhẫn

Kiên nhẫn là một đức tính có thể được thấm nhuần trong con bạn

Sự kiên nhẫn dạy cho trẻ giá trị của việc trì hoãn sự hài lòng, đó là một kỹ năng cần thiết cho sự trưởng thành. Nó có thể giúp trẻ chống lại tính bốc đồng và cách tốt nhất để dạy điều này là làm mẫu.

Bạn cũng phải kiềm chế để không cáu kỉnh với con mình, luôn cư xử bình tĩnh không ngạc nhiên hay sợ hãi khi con làm điều gì đó bất ngờ. Nếu hành vi đó khiến bạn tức giận, hãy dành vài phút để bình tĩnh lại trước khi quyết định cách phản ứng, đừng phản ứng theo cảm xúc. Những phương pháp mầm non như Montessori, Regio Emilia được chứng minh giúp trẻ tỉ mỉ, cẩn trọng hơn trong việc làm hằng ngày thông qua sự tương tác và kiên nhẫn.

Dạy con kỹ năng giải quyết vấn đề

Bạn có thể dạy con mình những cách thay thế và phù hợp hơn về mặt xã hội để thể hiện những gì trẻ muốn hoặc cần.

Ví dụ, thay vì tranh giành với bạn bè hoặc anh chị em trong việc chia sẻ đồ chơi, hãy dạy con quy trình mượn (“Làm ơn cho con chơi bộ xếp hình của con được không?). Ngoài ra, bạn phải cố gắng làm mẫu hành vi này bằng cách thể hiện sự tôn trọng đối với tài sản của con bạn.

Giải quyết vấn đề có thể là một trong những kỹ thuật kiểm soát xung lực hiệu quả nhất

Dạy con bạn rằng có nhiều cách để giải quyết một vấn đề và việc đánh giá một số giải pháp tiềm năng trước khi bắt tay vào hành động là điều hữu ích. Vì vậy, cho dù con bạn đang cố gắng sửa dây xích xe đạp hay cố gắng giải một bài toán, hãy khuyến khích chúng động não ít nhất năm cách có thể để giải quyết vấn đề trước khi quyết định phải làm gì.

Sau khi xác định các giải pháp khả thi, hãy giúp bé đánh giá giải pháp nào có khả năng hiệu quả nhất. Với sự luyện tập, bé có thể quen với việc suy nghĩ trước khi hành động.

Dạy con kỹ năng kiểm soát cơn giận

Khả năng chịu đựng thất vọng thấp có thể gây ra những cơn bộc phát bốc đồng. Dạy con bạn các kỹ năng kiểm soát cơn giận có thể giúp chúng đối phó với cảm xúc của mình một cách lành mạnh.

Chỉ cho các con các chiến lược cụ thể, chẳng hạn như hít thở sâu hoặc đi bộ quanh nhà để đốt cháy năng lượng. Tốt nhất là bạn nên dạy trẻ cách bình tĩnh, đưa ra những lựa chọn phù hợp hơn hoặc đặt chúng vào một không gian bình tĩnh trước khi phản ứng một cách bốc đồng. Lưu ý rằng, bố mẹ nên kiên trì đồng hành cùng con để thay đổi, rèn luyện mỗi ngày, từ đó, làm gương và giảm thiểu tính bốc đồng.

Khen ngợi con

Làm cho sự hài lòng bị trì hoãn trở nên thú vị bằng cách tạo ra một hệ thống phần thưởng

Khích lệ và khen ngợi con khi họ kiểm soát cảm xúc và hành vi của mình. Sự khích lệ này sẽ thúc đẩy con nỗ lực hơn trong việc tự quản lý tính bốc đồng và thúc đẩy hành động tích cực

Trẻ em cần liên tục thực hành cảm giác hài dùng dù bị trì hoãn. Làm cho quá trình hài lòng vì bị trì hoãn trở nên thú vị bằng khen thưởng, động viên bé. Cụ thể hơn, bố mẹ có thể thưởng cho hành vi tốt của con bằng những tấm thẻ tích điểm, phiếu bé ngoan. Sau đó, cho phép các con đổi thẻ để nhận phần thưởng lớn hơn, chẳng hạn như một chuyến đi đến công viên.

Bên cạnh đó, cha mẹ khuyến khích con tiết kiệm tiền để có thể đổi các món quà lớn hơn, chẳng hạn như đi xem phim. Việc dạy trẻ tiết kiệm, tích tiểu thành đại để nhận những phần thưởng lớn hơn sẽ tạo cho trẻ tính kiên nhẫn, biết chờ đợi. Đây là một kỹ năng cần thiết giúp giảm thiểu ham muốn của bé với những cám dỗ, nâng cao tính kiên trì, nhẫn nại, hạn chế dẫn đến những lựa chọn bốc đồng.

Giao cho con nhiệm vụ cụ thể

Giao cho con nhiệm vụ cụ thể

Một cách hiệu quả để giúp con phát triển tính kỷ luật và khả năng tự quản lý là giao cho họ những nhiệm vụ và trách nhiệm cụ thể trong cuộc sống hàng ngày. Thay vì chỉ đơn giản là nói cho con biết những gì họ nên làm, bạn có thể tạo ra các kế hoạch và nhiệm vụ cụ thể để họ thực hiện. Điều này giúp con phải đối mặt với các tình huống thực tế, đặt ra mục tiêu cụ thể và tập trung vào hoàn thành chúng.

Ví dụ, bạn có thể giao cho con nhiệm vụ làm việc như dọn dẹp phòng, làm bài tập về nhà, chăm sóc thú cưng, hoặc thậm chí là việc nhỏ như mua thực phẩm cần thiết cho gia đình. Khi con phải chịu trách nhiệm và hoàn thành những công việc này, họ sẽ học cách quản lý thời gian, sự tự chủ, và trách nhiệm cá nhân.

Yêu cầu con chịu trách nhiệm về hành động của mình

Vâng, tất cả chúng ta đều biết rằng bạn không thể đẩy nhanh quá trình trưởng thành của trẻ, nhưng dần dần bạn có thể cho trẻ cơ hội đảm nhận các trách nhiệm ở mức độ ngày càng tăng. Một số nhiệm vụ đơn giản trẻ có thể đảm đương như rót sữa, lấy đồ trong nhà hoặc giúp bạn mang đồ đi chợ. Khi đứa trẻ lớn lên, bản chất của những gì bạn giao cho chúng phụ trách cũng vậy.

Cho con chơi trò chơi kiểm soát xung động

Hãy cho con tham gia vào các hoạt động giúp kiểm soát cảm xúc và giảm căng thẳng như thiền, yoga, hoặc thậm chí là một số trò chơi thể thao.

Bằng cách dạy con các kỹ năng này, bạn có thể giúp họ tránh tính bốc đồng và phát triển những khả năng quản lý cảm xúc cần thiết để thành công trong cuộc sống.

Cho con chơi trò chơi kiểm soát xung động

Các trò chơi như Simon Says, Red Light Green Light, và Follow the Leader sẽ cho con bạn cơ hội thực hành kiểm soát xung động. Và con bạn có thể sẽ thích chơi chúng trong khi học.

Với việc luyện tập, con bạn có thể rèn luyện trí não của mình để có khả năng tự kiểm soát tốt hơn. Nhưng hãy chắc chắn rằng bạn làm cho việc luyện tập trở nên thú vị. Nếu bạn buộc trẻ phải ngồi yên hoặc chú ý đến những nhiệm vụ nhàm chán quá lâu, những nỗ lực của bạn có thể phản tác dụng.

Kết luận: Cuộc hành trình trong việc dạy trẻ tránh tính bốc đồng không phải lúc nào cũng dễ dàng, nhưng nó là một phần quan trọng trong việc giúp con phát triển toàn diện, có khả năng tự quản lý cảm xúc và đối phó với cuộc sống một cách tích cực. Hy vọng bài viết trên giúp bạn có thêm được kinh nghiệm dạy trẻ để hạn chế tính bốc đồng.

Nguồn tham khảo:

[1] American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. 5th ed. Washington D.C.: 2013.