Nóng gan là gì? 

2. Các triệu chứng bệnh gan nóng

Trong giai đoạn đầu của bệnh gan nóng, các triệu chứng thường không rõ ràng và dễ bị bỏ qua. Nhiều người bệnh chỉ cảm thấy mệt mỏi nhẹ hoặc chán ăn, khiến việc phát hiện sớm gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, các dấu hiệu sẽ trở nên rõ rệt và đa dạng hơn.

• Thay đổi màu da và mắt: là một trong những dấu hiệu đặc trưng nhất của bệnh gan nóng. Khi gan không thể xử lý bilirubin hiệu quả, chất này tích tụ trong máu và gây ra hiện tượng vàng da, vàng mắt. Đây là triệu chứng cảnh báo tình trạng tắc mật trong hoặc ngoài gan, đòi hỏi sự can thiệp y tế kịp thời. Màu da của người bệnh có thể chuyển sang màu vàng nhạt hoặc vàng đậm, đặc biệt dễ nhận thấy ở vùng lòng trắng mắt.

• Sự thay đổi màu sắc của phân và nước tiểu: Khi gan bị tổn thương, quá trình chuyển hóa bilirubin bị rối loạn, dẫn đến nước tiểu có màu vàng sậm hoặc nâu đỏ bất thường. Đồng thời, phân có thể chuyển sang màu nhạt hoặc xám bạc do thiếu chất stercobilin - sản phẩm chuyển hóa của bilirubin trong ruột. Những thay đổi này phản ánh sự suy giảm nghiêm trọng trong chức năng gan.

• Các vấn đề về da như mẩn ngứa và phát ban thường xuất hiện: Khi gan không thể đào thải độc tố hiệu quả. Người bệnh có thể gặp tình trạng ngứa ngáy khó chịu, da nổi các nốt sần đỏ hoặc có cảm giác châm chích. Đặc biệt, tình trạng ngứa thường trở nên nghiêm trọng hơn vào ban đêm và có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ. 

• Báng bụng hay cổ chướng: là triệu chứng nặng của bệnh gan nóng, thường xuất hiện trong giai đoạn gan đã bị tổn thương nghiêm trọng. Tình trạng này biểu hiện qua việc bụng to bất thường do tích tụ dịch trong ổ bụng, kèm theo cảm giác đầy tức và khó thở. Báng bụng không chỉ là dấu hiệu của xơ gan mất bù mà còn làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và các biến chứng nguy hiểm khác.

Sự thay đổi màu sắc của da và mắt là dấu hiệu cho thấy gan có thể đang gặp vấn đề

Ngoài ra, người bệnh gan nóng thường gặp các triệu chứng toàn thân như mệt mỏi kéo dài, chán ăn, buồn nôn, và rối loạn tiêu hóa. Nhiều người còn bị chảy máu chân răng, khó ngủ hoặc mất ngủ, và suy nhược cơ thể. Đặc biệt, cảm giác nóng rát vùng gan phải cũng là dấu hiệu thường gặp, nhất là sau khi ăn các thức ăn cay nóng hoặc nhiều dầu mỡ.

Các rối loạn về tâm thần kinh như khó tập trung, trí nhớ giảm sút, thay đổi tâm trạng thất thường cũng có thể xuất hiện khi gan không thể lọc thải độc tố hiệu quả. Trong những trường hợp nặng, người bệnh có thể xuất hiện tình trạng vọng động, lú lẫn hoặc hôn mê gan do độc tố tích tụ ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương.

3. Nguyên nhân dẫn đến bệnh nóng gan

Bệnh gan nóng xuất phát từ nhiều nguyên nhân phức tạp, trong đó các yếu tố về lối sống và bệnh lý đều đóng vai trò quan trọng. Sự hiểu biết về các nguyên nhân này giúp người bệnh có cách phòng ngừa và điều trị hiệu quả hơn.

Chế độ ăn uống thiếu khoa học 

Chế độ ăn uống thiếu khoa học là một trong những nguyên nhân không nhỏ gây bệnh nóng gan. Thói quen ăn nhiều thức ăn chiên rán, đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn không chỉ làm tăng gánh nặng cho gan mà còn cung cấp nhiều chất độc hại cần được gan xử lý. Đồng thời, việc thiếu hụt các chất dinh dưỡng cần thiết như vitamin, khoáng chất từ rau xanh và trái cây cũng làm giảm khả năng phục hồi của gan.

Chế độ ăn uống thiếu khoa học là nguyên nhân gây bệnh nóng gan

Stress và các yếu tố tâm lý tiêu cực

Khi cơ thể trong trạng thái căng thẳng kéo dài, nó sẽ giải phóng các hormone stress, ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất và chức năng gan. Điều này làm trầm trọng thêm các vấn đề về gan đã có sẵn hoặc tạo điều kiện cho các bệnh gan phát triển.

Lạm dụng rượu bia 

Uống nhiều rượu bia là tác nhân gây hại trực tiếp đến gan. Khi vào cơ thể, cồn được chuyển hóa chủ yếu tại gan, tạo ra các gốc tự do và độc tố gây tổn thương tế bào gan. Chỉ có khoảng 10% lượng cồn được đào thải qua đường hô hấp và mồ hôi, phần còn lại tạo áp lực lớn lên gan, gây ra tình trạng viêm nhiễm và nóng gan. Việc sử dụng rượu bia thường xuyên còn có thể dẫn đến các bệnh gan mạn tính khác như xơ gan, suy gan.

Lạm dụng thuốc

Lạm dụng thuốc quá đà, đặc biệt là các loại thuốc có tác dụng phụ lên gan cũng là một nguyên nhân gây bệnh gan nóng. Nhiều loại thuốc khi được chuyển hóa tại gan sẽ tạo ra các chất trung gian có khả năng gây độc cho tế bào gan. Sử dụng thuốc kéo dài mà không có chỉ định của bác sĩ có thể dẫn đến tình trạng gan bị quá tải, gây nóng gan và các tổn thương gan khác.

Viêm gan siêu vi

Viêm gan siêu vi, đặc biệt là viêm gan B và C, là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây nên tình trạng gan nóng. Các virus này tấn công trực tiếp vào tế bào gan, gây viêm nhiễm và tổn thương nhu mô gan. Quá trình viêm nhiễm này thường diễn ra âm thầm trong thời gian dài, khiến gan phải hoạt động quá tải để đối phó với tình trạng viêm, dẫn đến hiện tượng nóng gan. Đáng chú ý, nhiều người nhiễm virus viêm gan mà không biết, chỉ đến khi có các triệu chứng nặng mới phát hiện ra bệnh.

Gan nhiễm mỡ 

Gan nhiễm mỡ cũng là nguyên nhân phổ biến của bệnh gan nóng. Khi lượng mỡ trong gan vượt quá 5%, gan phải làm việc vất vả hơn để xử lý lượng mỡ dư thừa này. Tình trạng này thường liên quan mật thiết đến chế độ ăn uống thiếu khoa học, thừa cân béo phì, và lối sống ít vận động. Gan nhiễm mỡ có thể tiến triển qua nhiều giai đoạn, từ nhẹ đến nặng, và nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến viêm gan, xơ gan và thậm chí ung thư gan.

Gan nhiễm mỡ cũng là nguyên nhân phổ biến của bệnh gan nóng

Bệnh gan tự miễn 

Là một nguyên nhân đặc biệt, khi hệ miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm vào các tế bào gan khỏe mạnh. Gây ra tình trạng viêm mạn tính trong gan, khiến gan nóng lên và dần mất khả năng hoạt động bình thường. Mặc dù không phổ biến như các nguyên nhân khác, bệnh gan tự miễn thường gặp ở phụ nữ và có thể di truyền trong gia đình.

4. Phương pháp điều trị bệnh nóng gan

Điều trị bệnh nóng gan yêu cầu kết hợp giữa y tế và thay đổi lối sống. Trong y học hiện đại, thuốc điều trị thường bao gồm các chất chống oxy hóa, thuốc giải độc gan và thuốc kháng virus nếu do viêm gan virus. Đông y cũng hỗ trợ với các bài thuốc thanh nhiệt, giải độc như atiso, cam thảo, và nhân trần.

Chế độ dinh dưỡng cân bằng, giàu chất xơ, vitamin C và E giúp phục hồi chức năng gan. Hạn chế đường, chất béo bão hòa và uống đủ nước là yếu tố quan trọng. Lối sống lành mạnh, ngủ đủ giấc, tập thể dục và kiểm soát stress sẽ giúp gan phục hồi hiệu quả. Quan trọng là kiêng rượu bia để tránh tổn thương gan.

Việc theo dõi chức năng gan định kỳ qua xét nghiệm và siêu âm giúp điều chỉnh phương pháp điều trị phù hợp.

Xây dựng chế độ ăn uống khoa học để hỗ trợ điều trị bệnh nóng gan

5. Biện pháp chăm sóc và phòng ngừa nóng gan

Phòng ngừa nóng gan đòi hỏi thay đổi lối sống toàn diện và thói quen hàng ngày. Dưới đây là những biện pháp chính:

Điều chỉnh chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống cân bằng đóng vai trò quyết định trong việc bảo vệ gan. Tăng cường rau xanh, trái cây giàu chất chống oxy hóa và giảm thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ. Ưu tiên các phương pháp nấu ăn lành mạnh như hấp, luộc thay vì chiên, xào nhiều dầu.

Thay đổi lối sống

Ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm, đặc biệt trong khoảng thời gian từ 23h đến 3h sáng - giai đoạn gan tái tạo mạnh nhất. Tập thể dục đều đặn 30 phút mỗi ngày để tăng cường tuần hoàn máu và hỗ trợ chức năng gan. Giảm căng thẳng thông qua thiền, yoga hoặc các hoạt động thư giãn.

Tránh chất kích thích

Hạn chế hoặc tránh hoàn toàn rượu bia và thuốc lá. Không tự ý dùng thuốc, đặc biệt là thuốc giảm đau và kháng sinh khi không có chỉ định của bác sĩ. Uống đủ nước (1.5-2 lít/ngày) để hỗ trợ quá trình thải độc.

Hạn chế các chất kích thích vì sức khoẻ của gan

Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Khám sức khỏe gan 6 tháng một lần, nhất là khi có yếu tố nguy cơ. Tiêm phòng vaccine viêm gan A và B, đặc biệt cho những người có nguy cơ cao. Theo dõi các dấu hiệu bất thường của cơ thể và tham khám bác sĩ kịp thời nếu có triệu chứng gan nóng.

Nóng gan là tình trạng phổ biến, nếu không kiểm soát có thể gây biến chứng nguy hiểm như viêm gan, xơ gan. Để phòng ngừa và điều trị, cần duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế rượu bia, uống đủ nước và theo dõi sức khỏe gan định kỳ. Chủ động bảo vệ gan giúp duy trì sức khỏe và chất lượng cuộc sống tốt hơn. AIA Việt Nam hy vọng bài viết trên đã giải đáp được thắc mắc triệu chứng của bệnh nóng gan là gì cho quý độc giả. Đừng quên chia sẻ thông tin hữu ích trên với bạn bè và gia đình nhé!

Nguồn tham khảo:
1. https://tamanhhospital.vn/nong-gan/#lam-sao-de-phong-ngua-benh-nong-gan
2. https://medlatec.vn/tin-tuc/nong-gan-co-bieu-hien-gi-cach-khac-phuc-ra-sao-s195-n27527
3. https://nhathuoclongchau.com.vn/benh/nong-gan.html