1. Nguyên tắc bồi thường trong bảo hiểm là gì?

Nguyên tắc bồi thường trong bảo hiểm là một cơ chế pháp lý quy định trách nhiệm của doanh nghiệp bảo hiểm trong việc khôi phục một phần hoặc toàn bộ tình trạng tài chính của người được bảo hiểm về trạng thái trước khi xảy ra tổn thất. Theo Điều 50 và các điều khoản liên quan của Luật Kinh doanh Bảo hiểm 2022:

• Bồi thường không vượt quá giá trị thiệt hại thực tế: Doanh nghiệp bảo hiểm không chi trả vượt quá số tiền mà người được bảo hiểm phải chịu khi xảy ra sự kiện bảo hiểm.

• Nguyên tắc khôi phục tài chính: Mục tiêu của bồi thường là đưa người được bảo hiểm về trạng thái tài chính tương đương trước khi tổn thất xảy ra, trừ trường hợp các thỏa thuận khác trong hợp đồng.

• Cấm trục lợi bảo hiểm: Các quy định nghiêm cấm hành vi gian lận, kê khai không trung thực để nhận bồi thường.

Nguyên tắc này được áp dụng khi đáp ứng các điều kiện cơ bản, theo Luật Kinh doanh Bảo hiểm 2022: 

• Hợp đồng bảo hiểm phải có hiệu lực pháp lý: Chỉ những hợp đồng được ký kết đúng quy định và còn hiệu lực mới được bồi thường.

• Phí bảo hiểm phải được thanh toán đầy đủ: Người được bảo hiểm cần đóng phí đúng hạn theo hợp đồng.

• Sự kiện bảo hiểm phải nằm trong phạm vi bảo hiểm: Doanh nghiệp bảo hiểm chỉ chi trả cho những sự kiện được quy định rõ ràng trong hợp đồng.

• Người được bảo hiểm phải cung cấp đầy đủ chứng từ: Bao gồm các tài liệu chứng minh thiệt hại và yêu cầu bồi thường theo hợp đồng.

Các nguyên tắc bồi thường trong bảo hiểm là gì? 

2. Nội dung các nguyên tắc bồi thường trong bảo hiểm

Dưới đây là nội dung các nguyên tắc bồi thường trong bảo hiểm mà bất cứ ai cũng nên nắm:

2.1 Nguyên tắc bồi thường trong bảo hiểm tài sản 

Nguyên tắc bồi thường trong bảo hiểm tài sản được xác định dựa trên ba yếu tố chính:

• Thứ nhất, việc bồi thường phải căn cứ vào giá trị thị trường hiện tại của tài sản tại thời điểm xảy ra tổn thất, đảm bảo không vượt quá số tiền bảo hiểm.

• Thứ hai, giá trị thị trường của tài sản tại nơi và thời điểm xảy ra sự kiện gây tổn thất cùng mức độ thiệt hại thực tế là cơ sở để xác định mức bồi thường.

• Thứ ba, các quy định về nguyên tắc bồi thường nhằm mục đích làm rõ căn cứ xác định bồi thường, đồng thời ngăn chặn hành vi trục lợi bảo hiểm.

Việc bồi thường có thể được thực hiện theo ba hình thức:

• Sửa chữa tài sản bị hư hỏng

• Thay thế bằng tài sản tương đương

• Chi trả bằng tiền mặt

Trong trường hợp không thống nhất được hình thức bồi thường, việc chi trả sẽ được thực hiện bằng tiền mặt. Đồng thời, công ty bảo hiểm có quyền thu hồi tài sản đã bồi thường nếu sau đó tìm thấy tài sản bị mất trộm

Ví dụ minh họa về bảo hiểm sửa chữa xe:

Anh A mua bảo hiểm vật chất xe ô tô trị giá 1 tỷ đồng. Sau khi xe bị va chạm giao thông làm hỏng cản trước và đèn pha, công ty bảo hiểm sẽ áp dụng nguyên tắc bồi thường như sau:

Đánh giá thiệt hại: Xác định chi phí thay thế cản trước (15 triệu đồng) và đèn pha (8 triệu đồng)

Hình thức bồi thường: Công ty bảo hiểm có thể chọn:

• Thanh toán trực tiếp cho garage sửa chữa được chỉ định

• Chi trả tiền mặt cho khách hàng theo hóa đơn sửa chữa thực tế

• Thay thế linh kiện mới tương đương

Áp dụng mức khấu trừ: Nếu hợp đồng quy định mức khấu trừ 1 triệu đồng/vụ, số tiền bồi thường sẽ là 22 triệu đồng (15 + 8 - 1 = 22 triệu đồng).

2.2 Nguyên tắc bồi thường trong bảo hiểm trách nhiệm dân sự

Nguyên tắc bồi thường trong bảo hiểm trách nhiệm dân sự

Đối với bảo hiểm trách nhiệm dân sự, nguyên tắc bồi thường được áp dụng khi người được bảo hiểm có trách nhiệm pháp lý phải bồi thường cho bên thứ ba. Công ty bảo hiểm sẽ thay mặt người được bảo hiểm chi trả các khoản bồi thường theo quy định của pháp luật, nhưng không vượt quá hạn mức bảo hiểm đã thỏa thuận.

Đặc điểm quan trọng của bảo hiểm trách nhiệm dân sự là:

• Trách nhiệm bồi thường chỉ phát sinh khi có yêu cầu từ bên thứ ba

• Hình thức bồi thường chủ yếu là tiền mặt

• Mức bồi thường dựa trên thiệt hại thực tế và giới hạn trách nhiệm

3. Bản chất và đặc trưng của nguyên tắc bồi thường

Nguyên tắc bồi thường trong bảo hiểm mang tính khách quan cao khi mức bồi thường luôn dựa trên thiệt hại thực tế và có thể định lượng được. Tính pháp lý được thể hiện qua việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật và điều khoản hợp đồng. 

Bên cạnh đó, việc bồi thường phải đảm bảo tính kịp thời, được thực hiện trong thời hạn quy định. Đặc biệt, tính chính xác trong việc xác định số tiền bồi thường là yếu tố quan trọng, đảm bảo đúng số tiền thiệt hại thực tế mà người được bảo hiểm phải gánh chịu.

Bản chất và đặc trưng của nguyên tắc bồi thường trong bảo hiểm là gì? 

4. Bảo hiểm nhân thọ có nguyên tắc bồi thường không? 

Bảo hiểm nhân thọ không áp dụng nguyên tắc bồi thường, bởi tính mạng con người không thể định giá hay quy đổi thành tiền. Điều này được thể hiện qua các đặc điểm sau:

• Chi trả bảo hiểm dựa trên nguyên tắc khoán: Khi xảy ra sự kiện bảo hiểm như thương tật hoặc tử vong, người thụ hưởng sẽ nhận số tiền theo hợp đồng, không nhằm mục đích bồi thường tổn thất mà để thực hiện cam kết tài chính.

• Không áp dụng bồi thường khi có bảo hiểm trùng: Người thụ hưởng được nhận đầy đủ quyền lợi từ từng hợp đồng riêng lẻ, cho phép một cá nhân tham gia nhiều hợp đồng bảo hiểm nhân thọ để gia tăng mức bảo vệ.

• Doanh nghiệp bảo hiểm không yêu cầu bồi hoàn từ bên thứ ba: Trong trường hợp bên thứ ba trực tiếp hoặc gián tiếp gây tử vong, thương tật, họ sẽ chịu trách nhiệm theo quy định của pháp luật. Công ty bảo hiểm vẫn chi trả quyền lợi theo hợp đồng mà không có quyền yêu cầu bồi hoàn từ bên thứ 3.

Việc hiểu rõ các nguyên tắc bồi thường trong bảo hiểm giúp khách hàng nắm vững quyền lợi được bảo vệ của mình. Từ đó, họ có thể chuẩn bị đầy đủ hồ sơ yêu cầu bồi thường khi cần thiết. Đồng thời, kiến thức này cũng giúp khách hàng lựa chọn được sản phẩm bảo hiểm phù hợp với nhu cầu và tránh những tranh chấp không đáng có khi xảy ra sự kiện bảo hiểm. AIA Việt Nam hy vọng rằng những thông tin trên hữu ích với bạn và đừng quên chia sẻ đến bạn bè người thân nhé!

Tài liệu tham khảo:

1.https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bao-hiem/Luat-Kinh-doanh-bao-hiem-2022-465916.aspx