Bài viết

Não trái hay não phải thông minh hơn?

28/07/2023

10 phút đọc

Tinh thần Lời khuyên Sống Khỏe

Các thuật ngữ não trái và não phải đề cập đến hai bán cầu não. Một số người tin rằng mỗi cá nhân có những đặc điểm tính cách hoặc kỹ năng nhất định vì một bên não chiếm ưu thế hơn. Vậy cùng AIA tìm hiểu xem não trái hay não phải thông minh hơn và cách duy trì bộ não khỏe mạnh trong bài viết này nhé!

Sự khác biệt não trái và não phải

Hai bán cầu não phục vụ các mục đích khác nhau. Ví dụ, não trái chủ yếu chịu trách nhiệm về logic, ngôn ngữ và lời nói; trong khi sự sáng tạo, trực giác, sự nhạy bén về không gian và liên kết là công việc là nhiệm vụ chủ yếu của não phải. Cùng tìm hiểu chi tiết hơn sự khác biệt của não trái và não phải với những nội dung dưới đây nhé!

Hai bán cầu não trái và não phải phục vụ các mục đích khác nhau

Bảng so sánh chi tiết

Hai bán cầu não trái và não phải phục vụ các mục đích khác nhau

	Não trái	Não phải
Vai trò	Lời nói và ngôn ngữ, phân tích logic và lý luận, tính toán toán học.	Nhận thức không gian, trực giác, nhận dạng khuôn mặt, hình ảnh trực quan, nhận thức âm nhạc, nghệ thuật, nhịp điệu.
Đặc điểm	Tư duy tuyến tính, xử lý tuần tự, ra quyết định logic, định hướng thực tế.	Tư duy toàn diện, xử lý ngẫu nhiên, ra quyết định theo trực giác, xử lý phi ngôn ngữ, định hướng tưởng tượng.
Đặc điểm tính cách cá nhân được nhìn nhận	Phân tích, logic, chú ý đến chi tiết.	Sáng tạo, nghệ thuật, cởi mở.
Tư duy tổng thể	Tuyến tính, định hướng chi tiết - cách tiếp cận từ chi tiết đến tổng thể.	Toàn diện, định hướng bức tranh lớn - cách tiếp cận từ tổng thể đến chi tiết.
Quá trình suy nghĩ	Tuần tự, bằng lời nói (xử lý theo quy trình các từ).	Ngẫu nhiên, phi ngôn ngữ (xử lý với hình ảnh).
Cách giải quyết vấn đề	Logic - nhận thức trật tự / mẫu; nhấn mạnh vào các chiến lược.	Trực quan - nhận thức không gian / trừu tượng; nhấn mạnh vào các khả năng.
Kiểm soát cơ bắp	Nửa bên phải của cơ thể	Nửa bên trái của cơ thể
Điểm mạnh	Toán học, phân tích, đọc, chính tả, viết, trình tự, ngôn ngữ bằng lời nói và viết.	Tư duy đa chiều, nghệ thuật, âm nhạc, vẽ, điền kinh, phối hợp, sửa chữa, nhận diện khuôn mặt, địa điểm, sự kiện.
Điểm yếu	Trực quan hóa, tư duy không gian / trừu tượng,	Theo trình tự, hiểu các phần, tổ chức một khối lượng lớn thông tin, ghi nhớ tên.
Khi gặp vấn đề	Khó nói hoặc hiểu các từ nói hoặc viết; động tác chậm, cẩn thận; Không có khả năng nhìn thấy mọi thứ ở phía bên phải của cơ thể.	Rắc rối với nhận thức thị giác (hiểu một cái gì đó xa hay gần); khó kiểm soát nửa bên trái của cơ thể; không có khả năng nhìn thấy mọi thứ ở bên trái; ra quyết định kém; bốc đồng; khoảng chú ý ngắn; chậm học những điều mới.

Não trái hay phải thông minh hơn

Không bên nào của não thông minh hơn hoặc kém thông minh hơn so với bên kia. Não trái và não phải đều có vai trò khác nhau cần tập trung vào, chẳng hạn như sáng tạo hoặc logic. Ngoài ra, cả hai bên não có sự liên kết, hỗ trợ nhau để thực hiện các nhiệm vụ cũng như chức năng.

Cách duy trì bộ não khỏe mạnh

Duy trì sự tích cực và hào hứng khi tham gia vào các hoạt động kích thích tinh thần có thể giúp cải thiện trí nhớ và chức năng nhận thức. Sau đây là 5 cách duy trì bộ não khỏe mạnh bạn có thể tham khảo:

Thiền

Thiền chánh niệm liên quan đến các kỹ năng nhận thức khác nhau bao gồm khả năng tập trung và duy trì sự chú ý. Ngày càng có nhiều bằng chứng về hành vi và khoa học thần kinh cho thấy thiền chánh niệm cải thiện các chức năng này cũng như liên quan đến các quá trình thần kinh. Thiền định dường như có tác động khái quát hóa cho các nhiệm vụ nhận thức khác, do đó làm chậm sự suy giảm nhận thức liên quan đến tuổi tác. [1]

Tập thể dục

Trí nhớ tình tiết là một trong những hệ thống trí nhớ suy giảm sớm nhất khi tuổi tác ngày càng tăng. Trong đó, trí nhớ tình tiết là ký ức về các sự kiện và trải nghiệm cá nhân trong quá khứ. Trong nghiên cứu của một nhóm nhà khoa học đã nhận thấy rằng tập thể dục ảnh hưởng tích cực đến trí nhớ tình tiết này. [2]

Tập thể dục ảnh hưởng tích cực đến trí nhớ tình tiết

Ngủ đủ giấc

Theo một nghiên cứu năm 2020, ngủ quá ít hoặc quá nhiều có liên quan đến sự suy giảm nhận thức nhanh hơn ở người lớn. [3] Thời gian ngủ không đúng (ví dụ: ≤4 hoặc ≥10 giờ mỗi đêm) không chỉ khiến chức năng nhận thức thấp hơn mức cơ bản mà còn làm suy giảm nhận thức nhanh hơn trong các đánh giá theo dõi. Mối liên hệ hình chữ U ngược chỉ ra rằng chức năng nhận thức nên được theo dõi ở những người trung niên và cao tuổi với thời gian ngủ không đủ hoặc quá nhiều.

Chế độ ăn uống lành mạnh

Hiện nay, một chế độ ăn uống lành mạnh dường như là một trong những chiến lược phù hợp để làm chậm quá trình suy giảm nhận thức trong quá trình lão hóa. Một số nghiên cứu dựa trên bằng chứng xác nhận tính hiệu quả, an toàn và hiệu quả chi phí mà cách này mang lại. [4]

Chế độ ăn uống lành mạnh giúp làm chậm quá trình suy giảm nhận thức

Chơi trò chơi kích thích trí não

Các nghiên cứu cho thấy rằng thường xuyên sử dụng các câu đố số và các trò chơi kích thích tinh thần khác có thể giúp cải thiện chức năng nhận thức ở những người trên 50 tuổi. [5] Những phát hiện này góp phần thêm vào bằng chứng rằng việc tham gia các hoạt động kích thích tinh thần, trò chơi kích thích trí não có thể mang lại lợi ích cho chức năng não của người lớn tuổi.

Bộ não là một cơ quan phức tạp với nhiều bộ phận và chức năng. Não trái và não phải tham gia nhiều hoạt động khác nhau và mỗi bên đều có những trách nhiệm cho các quá trình cơ thể riêng. Hy vọng sau bài viết này của AIA bạn đọc đã có thêm những thông tin hữu ích về não trái và não phải cũng như cách duy trì bộ não khỏe mạnh hơn.

Nguồn tham khảo

[1] Peter Malinowski & Liliana Shalamanova, Meditation and Cognitive Ageing: the Role of Mindfulness Meditation in Building Cognitive Reserve, Journal of Cognitive Enhancement volume 1, pages 96–106 (2017).

[2] Sarah L. Aghjayan, Aerobic exercise improves episodic memory in late adulthood: a systematic review and meta-analysis, Communications Medicine volume 2, Article number: 15 (2022).