Trí nhớ ngắn hạn sẽ giúp bạn đọc hiểu một đoạn thông tin trên điện thoại. Ngược lại, nếu loại trí nhớ này bị giảm sút, bạn sẽ lập tức quên ngay những gì đã đọc và không hiểu bất cứ điều gì.

Trí nhớ ngắn hạn là một loại trí nhớ cho phép chúng ta lưu trữ một lượng thông tin hạn chế trong một khoảng thời gian ngắn. 

Ví dụ: Trí nhớ ngắn hạn giúp bạn có thể đọc hiểu một đoạn văn bản. Nếu không có trí nhớ ngắn hạn, bạn sẽ quên ngay những gì đã đọc và khiến bạn không hiểu bất cứ gì cả. 

Trong cuộc sống hằng ngày, chúng ta sử dụng trí nhớ ngắn hạn một cách liên tục. Một trong những ví dụ điển hình của trí nhớ ngắn hạn là việc xin số điện thoại, chúng ta cần trí nhớ ngắn hạn để có thể ghi nhớ trong thời gian chúng ta viết hoặc quay số trên điện thoại.

Ví dụ về trí nhớ ngắn hạn

Trí nhớ ngắn hạn được sử dụng trong nhiều hoạt động hàng ngày của chúng ta. Dưới đây là một số ví dụ:

1. Khi bạn đọc một câu văn, bạn cần phải nhớ các từ đã đọc để hiểu ý nghĩa của câu.

2. Khi bạn tính toán trong, bạn cần phải nhớ các số và các kết quả trung gian để ra được kết quả cuối cùng.

3. Khi bạn gọi điện thoại cho ai đó, bạn cần phải nhớ số điện thoại để bấm vào máy.

4. Khi bạn xem một bộ phim, bạn cần phải nhớ các chi tiết đã xảy ra để hiểu nội dung của phim.

5. Khi bạn gặp một người mới, bạn cần phải nhớ tên và khuôn mặt của họ để việc giao tiếp thuận lợi hơn.

Tại sao trí nhớ ngắn hạn lại quan trọng?

Trí nhớ ngắn hạn rất quan trọng vì nó tác động trực tiếp đến quá trình nhận thức. Trí nhớ ngắn hạn trực tiếp ảnh hưởng đến khả năng của chúng ta trong việc:

• Ghi nhớ thông tin và hỗ trợ trong việc học thuộc lòng.

• Cải thiện khả năng giao tiếp với người khác.

• Cải thiện khả năng học hỏi và lưu trữ thông tin mới.

• Hỗ trợ thực hiện chính xác các tư thế vận động.

• Nhớ lại, ôn lại những thông tin đã học, đã đọc trước đó.

Cách luyện trí nhớ ngắn hạn

Trí nhớ ngắn hạn có thể bị suy giảm do nhiều nguyên nhân, như tuổi tác, căng thẳng, thiếu ngủ, bệnh tật, hoặc thiếu kích thích. Tuy nhiên, không có nghĩa là chúng ta không thể cải thiện trí nhớ ngắn hạn của mình. Dưới đây là một số cách đơn giản để rèn luyện trí nhớ ngắn hạn:

Trò chơi trí nhớ

Một trong những cách vui vẻ và hiệu quả để luyện trí nhớ ngắn hạn là chơi các trò chơi trí nhớ. Các trò chơi này có thể là các trò chơi điện tử hoặc truyền thống, miễn là chúng yêu cầu bạn phải ghi nhớ và tái hiện các thông tin trong một khoảng thời gian ngắn. Ví dụ:

• Trò chơi ghép cặp (Pexeso): Bạn phải mở các lá bài có các hình ảnh khác nhau và tìm ra các cặp giống nhau.

• Trò chơi Simon: Bạn phải theo dõi và lặp lại các chuỗi các màu sắc  được phát ra bởi một thiết bị.

• Trò chơi Sudoku: Bạn phải điền các số từ 1 đến 9 vào các ô trống sao cho mỗi hàng, cột, và vùng 3x3 phải đảm bảo không có số nào trung lặp.

• Trò chơi Scrabble: Bạn phải sử dụng các ô chữ để lắp ghép tạo ra các từ có ý nghĩa.

Chiến lược ghi nhớ hoạt động hàng ngày

Bạn có thể chào hỏi người mới quen bằng tên của họ để duy trì thông tin trong trí nhớ ngắn hạn của mình.

Một cách khác để luyện trí nhớ ngắn hạn là áp dụng các chiến lược ghi nhớ vào các hoạt động hàng ngày của bạn. Các chiến lược này có thể là:

• Lặp lại thông tin cần nhớ: Bạn có thể lặp lại thông tin bạn muốn ghi nhớ trong đầu hoặc to tiếng để tăng khả năng duy trì thông tin trong trí nhớ ngắn hạn. Ví dụ: Khi bạn được giới thiệu với một người mới, bạn có thể lặp lại tên của họ trong đầu hoặc nói ra: "Rất vui được gặp Trang" chẳng hạn.

• Tổ chức thông tin thành các nhóm: Bạn có thể tổ chức thông tin thành các nhóm, danh sách, hoặc hình ảnh để dễ dàng ghi nhớ hơn. Ví dụ: Khi bạn đi chợ, bạn có thể chia danh sách mua sắm thành các nhóm theo loại thực phẩm, chẳng hạn như: Nhóm rau củ, nhóm đồ mặn (thịt, cá,..), nhóm trái cây (táo, lê, xoài,...).

• Liên kết thông tin với những điều dễ nhớ: Bạn có thể liên kết thông tin với những điều bạn đã biết hoặc quen thuộc để tạo ra sự gợi nhớ. Ví dụ: chắc chắn ngày xưa khi học bảng tuần hoàn môn Hoá, chắc chắn các bạn cũng đều từng thuộc câu: "Khi nào cần may áo giáp sắt nhớ sang phố hỏi cửa hàng Á Phi Âu" để ghi nhớ các nguyên tố hoá học sau: K, Ca, Na, Mg, Al, Zn, Fe, Ni, Sn, Pb, (H), Cu, Hg, Ag, Pt, Au.

Thiền định

Thiền định giúp giảm căng thẳng, giảm phiền não và xao nhãng, giúp tăng cường trí nhớ hiệu quả.

Thiền định là một phương pháp giúp bạn giảm căng thẳng, cải thiện sức khỏe tinh thần, và tăng cường trí nhớ. Khi bạn thiền định, bạn sẽ tập trung vào hơi thở, âm thanh, hoặc cảm giác của cơ thể và loại bỏ những suy nghĩ phiền não, xao nhãng hiệu quả. (1) 

Điều này sẽ giúp bạn cải thiện tốt hơn sự tập trung và khả năng xử lý thông tin trong trí nhớ ngắn hạn. Bạn có thể thiền định từ 10 đến 20 phút mỗi ngày ở một nơi yên tĩnh và thoải mái.

Thay đổi thói quen

Một số thói quen xấu có thể ảnh hưởng đến trí nhớ ngắn hạn của bạn, như:

• Thiếu ngủ: Theo bản tin của Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ, việc ngủ sau ngày dài học tập sẽ giúp những kiến thức được học gắn sâu trong não hơn. Nếu không ngủ, việc tiếp nhận thông tin hoặc tiếp thu kiến thức khi học tập sẽ bị suy giảm tới 40%. (2)

• Uống rượu và hút thuốc: Rượu và thuốc lá có chứa các chất độc hại có thể gây tổn hại cho các tế bào não và làm suy giảm trí nhớ ngắn hạn (3). Ngoài ra, rượu cũng có thể làm gián đoạn quá trình lưu trữ thông tin từ trí nhớ ngắn hạn sang trí nhớ dài hạn.

• Đa nhiệm: Khi bạn làm nhiều việc cùng một lúc, bạn sẽ không thể tập trung vào một việc gì đó và ghi nhớ thông tin hiệu quả. Điều này sẽ làm giảm khả năng duy trì thông tin trong trí nhớ ngắn hạn do bạn bị "bội thực" thông tin do phải xử lý nhiều việc khác nhau cùng lúc.

Do đó, bạn nên thay đổi những thói quen xấu này bằng cách:

• Ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi ngày và có một lịch trình ngủ nghỉ ổn định.

• Hạn chế tối đa việc uống rượu và hút thuốc.

• Làm một việc một lúc và tránh những yếu tố gây xao nhãng.

Chế độ dinh dưỡng

Ăn những loại thực phẩm như các loại cá giàu Omega-3 sẽ giúp bảo vệ tế bào thần kinh, kích thích sự phát triển não bộ, giúp tăng cường trí nhớ ngắn hạn hiệu quả.

Chế độ dinh dưỡng cũng có ảnh hưởng đến trí nhớ ngắn hạn của bạn. Một số loại thực phẩm có thể giúp bảo vệ và tăng cường trí nhớ ngắn hạn, như:

• Các loại cá: Bạn nên ăn các loại cá giàu Omega-3 như cá hồi, cá ngừ, cá trích... Omega-3 là một loại axit béo thiết yếu có tác dụng chống viêm, bảo vệ các tế bào não, và kích thích sự phát triển của các synapse (điểm liên kết giữa các tế bào não). (4)

• Các loại rau xanh: Các loại rau xanh như cải xoăn, rau chân vịt, rau bina... chứa nhiều vitamin K, folate, và chất chống oxy hóa, có thể giúp ngăn ngừa sự suy giảm nhận thức, giúp trí nhớ ngắn hạn được cải thiện hơn (5).

• Các loại quả mọng: Theo Hiệp hội Hoá học Hoa Kỳ Các loại quả như dâu tây, việt quất, mâm xôi... có chứa hàm lượng các chất oxy hoá rất cao giúp giảm viêm trong não, chống tình trạng mất trí nhớ do tuổi tác, từ đó cải thiện trí nhớ ngắn hạn tốt hơn (6).

Tập thể dục

Theo Trường Đại học Y Harvard, tập thể dục đã được chứng minh là cải thiện khả năng nhận thức tổng thể cũng như trí nhớ không gian (nhớ cơ thể chúng ta đang ở vị trí nào và ở đâu). Điều này có tác động tích cực đến việc giúp ngăn ngừa sự suy giảm trí nhớ (7).

Việc tập thể dục không có gì khó khăn, bạn chỉ cần duy trì đi bộ 2 lần/tuần, mỗi lần 60 phút để vừa đảm bảo thể chất, vừa tăng cường trí não của bản thân.

Trên đây, AIA đã giới thiệu tới bạn về trí nhớ ngắn hạn và phương pháp tập luyện chúng dễ dàng ngay tại nhà. Hãy nhớ rằng, trí nhớ ngắn hạn là một kỹ năng có thể được rèn luyện và cải thiện được nếu bạn áp dụng đúng các phương pháp mà chúng tôi đã chia sẻ ở trên. Chúc bạn thành công!

_{Nguồn tham khảo:}

_{(1) Havard Gazette, Eight weeks to a better brain, 2011}

_{(2) NIH News in Health, Sleep On It How Snoozing Strengthens Memories, 2013}

_{(3) American Chemical Society, Smoking and alcohol: Double trouble for the brain, 2019}

_{(4) James J. DiNicolantonio, James H. O’Keefe, The Importance of Marine Omega-3s for Brain Development and the Prevention and Treatment of Behavior, Mood, and Other Brain Disorders, 2020}

_{(5) Morris MC, Wang Y, Barnes LL, Bennett DA, Dawson-Hughes B, Booth SL,  Nutrients and bioactives in green leafy vegetables and cognitive decline, 2018}

_{(6) American Chemical Society, Strong scientific evidence that eating berries benefits the brain, 2012}

_{(7) Harvard Health, Regular exercise changes the brain to improve memory, thinking skills, 2014}