Thao túng tâm lý là gì?

Dấu hiệu nhận biết thao túng tâm lý

Thao túng tâm lý là một hình thức lạm dụng tinh thần tinh vi. Nạn nhân thường không nhận ra ngay mà dần dần bị cuốn vào vòng kiểm soát. Một số dấu hiệu phổ biến gồm:

Hành vi gây hấn thụ động

Người thao túng không nói thẳng điều họ muốn, thay vào đó thể hiện sự chống đối bằng thái độ im lặng, trì hoãn hoặc làm sai có chủ đích. Ví dụ: khi được giao việc, họ cố tình chậm trễ để bạn rơi vào thế khó xử. Cách làm này khiến nạn nhân vừa bực bội vừa cảm thấy có lỗi.

Bạo hành tâm lý và bắt nạt

Họ có thể dùng tin đồn, bôi nhọ trên mạng xã hội, hoặc lợi dụng vị trí, kiến thức để áp đảo bạn. Mục tiêu là tạo ra áp lực, khiến bạn thấy mình thấp kém và phải phục tùng. Kiểu “đe dọa ngầm” này đặc biệt phổ biến ở môi trường công sở.

Gaslighting – bóp méo sự thật

Đây là chiêu trò kinh điển. Người thao túng phủ nhận sự việc, giả vờ không nhớ hoặc nói ngược lại để bạn nghi ngờ chính mình. Ví dụ: bạn nhớ rõ một cuộc trò chuyện, nhưng họ khăng khăng phủ nhận khiến bạn hoang mang, dần đánh mất niềm tin vào cảm xúc và trí nhớ của bản thân.

Tạo cảm giác tội lỗi

Họ thường xuyên nhắc lại những gì đã “hy sinh” cho bạn, hoặc đóng vai nạn nhân để khiến bạn áy náy. Khi cảm thấy có lỗi, bạn sẽ dễ dàng làm theo ý họ để “bù đắp”. Đây là cách lợi dụng cảm xúc rất tinh vi.

Rút lui và phớt lờ

Im lặng là một “vũ khí” lợi hại. Người thao túng cố tình ngó lơ tin nhắn, không trả lời hoặc tỏ thái độ lạnh nhạt. Điều này khiến bạn bất an, lo lắng và tìm mọi cách để làm họ hài lòng.

Dấu hiệu nhận biết thao túng tâm lý

Thường xuyên so sánh

Họ đặt bạn cạnh người khác với mục đích hạ thấp bạn, tạo cảm giác bạn không đủ tốt. Lâu dần, nạn nhân mất tự tin và phụ thuộc nhiều hơn vào “người thao túng” để tìm kiếm sự công nhận.

Tỏ ra thân thiết bất thường

Ban đầu, kẻ thao túng thường tỏ ra quan tâm quá mức, dành nhiều lời khen hoặc tình cảm mãnh liệt. Tuy nhiên, sự thân thiết này không xuất phát từ sự chân thành mà là bước chuẩn bị để dễ dàng kiểm soát bạn về sau.

Cách để không bị thao túng tâm lý

Sau khi nhận biết được dấu hiệu của thao túng tâm lý, bạn cần phải tìm cách để giữ cho bản thân không bị thao túng. Dưới đây là 5 cách để không bị thao túng tâm lý:

Cách để không bị thao túng tâm lý

Nhận biết và để ý xem cảm xúc của bạn như thế nào?

Để giữ cho bản thân không bị thao túng tâm lý, bạn cần phải nhận biết và để ý đến cảm xúc của mình. Khi bạn nhận ra rằng mình đang cảm thấy căng thẳng, lo lắng hoặc sợ hãi trong một tình huống nào đó, hãy dừng lại và xem xét lại tình huống đó. Hãy tự hỏi bản thân: "Tôi đang cảm thấy như vậy là do ai? Tại sao tôi lại cảm thấy như vậy?"

Lắng nghe

Một trong những cách hiệu quả nhất để tránh bị thao túng tâm lý là lắng nghe. Hãy lắng nghe những gì người khác đang nói và cố gắng hiểu quan điểm của họ. Trong khi đó, hãy giữ cho mình luôn bình tĩnh và kiểm soát cảm xúc của mình.

Đặt ranh giới rõ ràng

Việc thiết lập ranh giới rõ ràng là một trong những cách hiệu quả nhất để giữ cho bản thân không bị thao túng tâm lý. Hãy xác định rõ ràng những giới hạn của mình và không cho phép người khác vượt qua ranh giới này.

Nêu rõ lập trường của bạn

Khi tham gia vào một cuộc tranh luận hoặc thảo luận, hãy nêu rõ lập trường của mình một cách rõ ràng và dứt khoát. Điều này sẽ giúp bạn tránh được các chiêu trò thao túng tâm lý của người khác và giữ cho bản thân luôn tự tin trong quá trình trao đổi ý kiến.

Tôn trọng và yêu thương bản thân

Cuối cùng, để giữ cho bản thân không bị thao túng tâm lý, bạn cần phải tôn trọng và yêu thương bản thân. Hãy nhớ rằng bạn là một người có giá trị và xứng đáng được tôn trọng. Nếu bạn không tự yêu thương và tôn trọng mình, thì người khác sẽ dễ dàng thao túng và chi phối bạn.

Cách để không bị thao túng tâm lý

Kết luận

Trên đây là 5 cách giúp bạn giữ cho bản thân không bị thao túng tâm lý. Hãy nhớ rằng thao túng tâm lý là một vấn đề rất phổ biến trong cuộc sống. Tuy nhiên, AIA mong rằng, bằng cách áp dụng những cách giữ cho bản thân không bị thao túng tâm lý đã được đề cập ở trên, bạn có thể bảo vệ mình khỏi những hậu quả tiêu cực của nó. Chúc bạn thành công!

_{Tài liệu tham khảo:}

_{[1] Jabeen Begum, MD - Manipulation: Symptoms to Look For, 2023}

_{[2] Hellobacsi - Thao túng tâm lý là gì? 7 dấu hiệu nhận biết và cách đối phó, 2023}