Cây cỏ mực là cây gì? Các thành phần có trong cây cỏ mực

Cây cỏ mực, hay còn gọi là cây nhọ nồi, thuộc họ Cúc (Asteraceae) với tên khoa học Eclipta alba (L.) Hassk hoặc Eclipta prostrata. Đây là loại cây cỏ sống một năm hoặc nhiều năm, thường mọc thẳng đứng hoặc mọc bò với chiều cao trung bình từ 0,2 – 0,4m, có những cây cao đến 0,8m. Cây cỏ mực có thân màu lục nhạt hoặc nâu, hơi đỏ tía và có lông thưa phủ trên bề mặt. Lá mọc đối, gần như không có cuống, hai mặt lá có lông và các phiến lá hẹp dài khoảng 2,5cm x 1,2cm.  Hoa có màu trắng, hình đầu và mọc ở ngọn thân hoặc kẽ hở lá. Đặc điểm nhận dạng dễ nhất của cây cỏ mực là khi vò nát lá tươi sẽ có nước chảy ra màu đen như mực, đây cũng chính là nguồn gốc tên gọi của loài cây này.

Thành phần hóa học quý giá: Cây cỏ mực chứa nhiều thành phần hóa học có tác dụng dược lý quan trọng. Alkaloid là nhóm chất chính bao gồm ecliptin, nicotin và coumartin lacton. Wedelolacton - một chất curmarin lacton đặc biệt quan trọng, từ đó có thể tách ra được một flavonozit và chất demetylwedelacton. 

Ngoài ra, cây cỏ mực còn chứa caroten - chất chống oxy hóa quan trọng cho mắt và da, chất đắng có tác dụng kích thích tiêu hóa, tannin giúp cầm máu và kháng viêm, cùng một ít tinh dầu mang lại mùi thơm đặc trưng. Vitamin K trong cỏ mực có vai trò quan trọng trong quá trình đông máu và làm lành vết thương.

Cỏ mực có tác dụng gì đối với sức khỏe?

Cỏ mực (nhọ nồi) là thảo dược có nhiều tác dụng đối với sức khỏe, được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền và hiện đại để hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý khác nhau.

Giúp cầm máu hiệu quả

Trong cỏ mực có chứa tanin (một chất có khả năng làm đông máu nhanh) giúp cầm máu một cách nhanh chóng. Khi gặp vết thương chảy máu ở mức độ nhẹ, chúng ta có thể hái cỏ mực, giã nhuyễn và đắp trực tiếp lên vết thương.

Chống khuẩn, chống viêm

Một nghiên cứu khoa học [1] trên diện rộng đã chứng minh được khả năng đặc biệt của cây cỏ mực đó là chống nhiễm trùng, mụn nhọt,.... Bởi cỏ mực có thể chống lại 9 loại vi khuẩn khác nhau, điển hình là khuẩn E.coli ( gây viêm đường tiết niệu, mụn nhọt).

Tăng miễn dịch cho cơ thể

Cây cỏ mực đã được khoa học chứng minh rằng nó có thể ứng chế, ngăn chặn sự sinh sản của một số tế bào ung thư trong cơ thể như tế bào T-lymphocytes. Hoạt chất trong cây cỏ mực chống ung thư cũng khá tương tự trong nấm linh chi và giảo cổ lam, chúng làm mất kết nối các phân đoạn DNA từ đó loại bỏ được tế bào ung thư, làm giảm thiểu tác hại của nó lên các tế bào lành tính khác.

Làm đẹp

Nấu nước cây cỏ mực cùng dầu dừa sau đó mang gội đầu sẽ giúp chắc khỏe, ngăn ngừa gãy rụng.

Ngoài giúp tóc chắc khoẻ, cây cỏ mực còn có tác dụng làm đen tóc. Chúng ta có thể sắc cỏ mực cùng một số nguyên liệu như hà thủ ô, nữ trinh tử, thuộc địa để uống hàng ngày, uống liên tục trong 30 ngày để cải thiện tình trạng tóc bạc sớm.

Chữa chảy máu cam

Sử dụng 20g cỏ mực, 20g hoa hoè đã sao đen, 16g cam thảo đất sắc nước uống mỗi ngày 1 thang. Uống hàng ngày sẽ giúp trị dứt điểm bệnh chảy máu cam [1].

Cỏ mực chữa tiểu tiện ra máu

Một trong những tác dụng của cây cỏ mực đó chính là chữa tiểu tiện ra máu. Bạn có thể lấy cỏ mực và mã đề giã nhuyễn, vắt lấy nước uống mỗi ngày 3 chén khi đói, hoặc cho cỏ mực vào nấu cháo cùng một ít gừng sẽ giúp cải thiện tình trạng tiểu tiện ra máu rất hiệu quả.

Bệnh trĩ ra máu chữa bằng cỏ mực

Cây cỏ mực có tác dụng gì? Cỏ mực mang đi giã nhuyễn, chắt lấy nước pha với 1 chén rượu nóng để uống, phẫn bã đem đắp vào chỗ bị trĩ sẽ giúp chữa bệnh trĩ ra máu rất tốt.

Hỗ trợ trị đại tiện ra máu

Nếu bị đại tiện ra máu, chúng ta có thể lấy cây cỏ mực khô đặt trên miếng ngói nướng lên, sau đó cho vào nồi cùng 4 chén nước, đun cho đến khi cạn còn một nửa. Chia nước ra thành 2 phần uống 2 lần/1 ngày.

Chảy máu dạ dày

Theo dân gian, người bị chảy máu dạ dày có thể dùng cỏ mực làm bài thuốc sau:

Nguyên liệu:

1. Cây cỏ mực: 50 gram

2. Đại táo: 4 quả

3. Bạch cập: 25 gram

4. Cam thảo: 15gram

Mang tất cả nguyên liệu trên sắc với nước, sau đó chia ra uống 2 lần 1 ngày.

Chữa di mộng tinh do tâm thận nóng

Di tinh, mộng tinh là hiện tượng xảy ra ở nam giới, xuất tinh nhưng không qua quan hệ tình dục, dương vật không cương cứng. Tình trạng này xảy ra 2-3 lần 1 tháng thì không sao nhưng nếu xảy ra quá nhiều sẽ ảnh hưởng rất xấu đến sức khoẻ.

Theo dân gian, có thể sử dụng cỏ mực tươi sắc nước uống hoặc cây cỏ mực khô tán nhuyễn pha với nước uống hàng ngày để cải thiện tình trạng này.

Giúp chữa rong kinh

Nếu bị rong kinh tình trạng nhẹ, có thể lấy cây cỏ mực khô sắc nước uống hàng ngày. Nhưng nếu bị ở tình trạng nặng thì cần kết hợp sắc cùng trắc bá diệp hoặc cây huyết dụ.

Cỏ mực giúp trẻ em bị tưa lưỡi

Tưa lưỡi hay còn gọi là nấm lưỡi là tình trạng lưỡi ở trẻ xuất hiện những đốm trắng dày đặc. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này có thể do nấm tấn công do không vệ sinh sạch sẽ thường xuyên..

Trong cây cỏ mực có chứa chất kháng khuẩn, kháng viêm nên có thể dùng 4g cây cỏ mực tươi cùng với 2g hẹ lá giã lấy phần nước cốt cho bé uống, cách mỗi 2 giờ uống một lần để diệt nấm.

Viêm loét ống tiêu hóa

Sử dụng cây cỏ mực để điều trị viêm loét ống tiêu hoá bằng cách đun sôi cỏ mực và cỏ bấc mỗi loại khoảng 30g lấy nước uống mỗi ngày.

Suy nhược cơ thể chữa bằng cây cỏ mực

Người bị suy nhược cơ thể, xanh xao, chán ăn có thể dùng 100g cây cỏ mực kết hợp cùng 50g gừng tươi, 100g cỏ mần trầu đem rang khô, sau đó cho vào 3 chén nước dừa tươi sắc còn một nửa thì mang ra uống, chia ra uống 2 lần/1 ngày.

Tử cung có dấu hiệu chảy máu chữa bằng cây cỏ mực

Cỏ mực có tác dụng cầm máu nên chúng ta có thể kết hợp cỏ mực và lá trắc diệp sắc lấy nước uống hàng ngày để giảm tình trạng chảy máu tử cung. Uống liên tục trong 7 ngày.

Hoa mắt, chóng mặt trị bằng cây cỏ mực

Cây sinh địa hay còn gọi là địa hoàng có tính mát, bổ thận bổ máu sử dụng kết hợp cùng cỏ mực sắc nước uống ngày 2 lần sẽ giúp tăng tuần hoàn máu, cải thiện đau đầu chóng mặt. nên uống liên tục trong 30 ngày để có hiệu quả rõ rệt.

Trị ho ra máu

Tham khảo bài thuốc sau từ cây cỏ mực để cải thiện tình trạng ho ra máu:

Nguyên liệu: 25g cỏ mực, 20g bạch cập, 10g a giao

Sắc lấy nước uống liên tục trong vòng 1 tuần.

Điều trị, hỗ trợ ngăn ngừa viêm da

Tác dụng của cây cỏ mực là chữa viêm kháng khuẩn rất tốt nên nếu bị viêm da thì có thể hái lá cỏ mực tươi, rửa sạch và chà lên vùng da bị viêm cho đến khi màu đen thì lá cỏ mực phai ra là được.

Trị sỏi thận bằng cỏ mực

Sỏi thận là một loại bệnh thường gặp, đặc biệt là ở nam giới tuổi trung niên. Có thể điều trị bệnh này bằng cách sử dụng 25g cây cỏ mực và 15g xa tiền thảo sắc lấy nước uống hàng ngày. Nếu đắng quá có thể cho thêm một chút đường để dễ uống hơn.

Chứng giảm tiểu cầu máu

Hái cây cỏ mực rửa sạch, đem đi nấu cháo gần chín có thể cho thêm chút nhân sâm và một ít đường. Nấu cháo cỏ mực ăn hàng ngày sẽ giúp cải thiện chứng giảm tiểu cầu máu.

Chữa sốt xuất huyết, bảo vệ gan, hạ huyết áp..

Một tác dụng tuyệt vời không thể không kể đến của cỏ mực chính là chữa bệnh sốt xuất huyết, bảo vệ gan,...qua bài thuốc sau:

Cỏ mực, củ hoặc lá sắn dây mỗi loại 20 gam, lá trắc bá sao đen khô, hoa hòe sao đen mỗi loại 12 gam, cam thảo đất 16 gam. Sắc nước uống mỗi ngày 1 thang cho đến khi khỏi.

Chữa suy thận

Công dụng cuối cùng của cây cỏ mực đó chính là ích khí, bổ thận.

Nguyên liệu:

Cỏ mực: 30 gam

Hoàng kỳ: 60 gam

Bạch thược, thục địa phúc bồn tử, nữ trinh tử,sinh địa mỗi loại 15 gam

Kinh giới đã sao: 10 gam

Thăng ma: 6 gam

Đem tất cả nguyên liệu trên sắc lấy nước uống hàng ngày, mỗi ngày 1 thang.

Một số bài thuốc chữa bệnh từ cây cỏ mực? 

• Bài thuốc hạ sốt: Cỏ nhọ nồi 20g, củ sắn dây 20g, sài đất 20g, ké đầu ngựa 12g, cây cối xay 16g, cam thảo đất 16g. Sắc lấy nước uống mỗi ngày một thang, giúp hạ sốt nhanh chóng và an toàn cho cả trẻ em.

• Bài thuốc trị sốt xuất huyết nhẹ: Cỏ nhọ nồi 20g, lá trắc bá sao đen khô 12g, hoa hòe sao đen 12g, củ sắn dây 20g, cam thảo đất 16g. Sắc uống một thang mỗi ngày, có tác dụng thanh nhiệt và cầm máu hiệu quả.

• Bài thuốc chữa chảy máu cam: Cỏ nhọ nồi 20g, hoa hoè sao đen 20g, cam thảo đất 16g. Sắc lấy nước uống một thang mỗi ngày, giúp cầm máu tức thì và ngăn ngừa tái phát.

• Bài thuốc thanh nhiệt cầm máu: Cỏ nhọ nồi 12g, đan bì 9g, sinh địa 12g, trắc bách diệp 12g, tri mẫu 9g, tiên hạc thảo 12g, hỏa ma nhân 12g, rễ cỏ tranh 15g, hoàng cầm 9g. Sắc uống ngày một thang, điều trị chảy máu cam, táo bón và viêm mũi dị ứng.

• Bài thuốc trị viêm họng: Cỏ nhọ nồi 20g, củ rẻ quạt 12g, bồ công anh 20g, kim ngân hoa 16g, cam thảo đất 16g. Sắc lấy nước uống một thang mỗi ngày, dùng liên tục 3-5 ngày để giảm viêm và kháng khuẩn.

• Bài thuốc trị eczema ở trẻ em: Cỏ nhọ nồi 50g sắc lấy nước cô đặc, bôi lên vết thương. Sau 2-3 ngày bôi, dịch rỉ giảm và đóng vẩy, khoảng một tuần là khỏi hoàn toàn.

• Bài thuốc chữa gan nhiễm mỡ: Cỏ nhọ nồi 30g, trạch tả 15g, đương quy 15g, nữ trinh tử 20g. Sắc lấy nước uống mỗi ngày một thang, giúp giảm mỡ máu và bảo vệ gan hiệu quả.

• Bài thuốc chữa tiểu đường: Cỏ nhọ nồi 10g, lư căn tươi 30g, ô mai 5 quả, mạch môn đông 10g, ngọc trúc 10g, nam sa sâm 10g, nữ trinh tử 10g. Sắc thuốc mỗi ngày uống một thang, giúp ổn định đường huyết và tăng cường thể trạng.

• Bài thuốc cho phụ nữ mãn kinh: Cỏ nhọ nồi 9g, hoàng cầm 9g, hồng hoa 9g, đương quy 9g, xuyên khung 6g, hoa cúc 9g, bạch thược 12g, sinh địa 12g, lá dâu 9g, ngưu tất 9g, nữ trinh tử 9g. Sắc uống một thang thuốc một ngày, giải quyết triệu chứng mãn kinh như mệt mỏi, nhức đầu và mất ngủ.

• Bài thuốc chữa viêm cầu thận: Cỏ nhọ nồi 30g, xuyên khung 10g, tiểu kế 30g, thục địa 10g, đương quy 10g, bạch thược 15g, xích thược 15g, bồ hoàng 15g. Sắc uống mỗi ngày một thang, điều trị viêm thận mạn tính và các triệu chứng đau lưng, tiểu khó.

Một số câu hỏi thường gặp khi sử dụng cây cỏ mực

• Cây cỏ mực dùng cho đối tượng nào?
  Cỏ mực phù hợp sử dụng cho người lớn, trẻ em, người bệnh gan, người thường xuyên bị chảy máu, tóc bạc sớm... Tuy nhiên phụ nữ mang thai, cho con bú cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng.

• Cỏ mực có tác dụng phụ không?
  Nếu sử dụng đúng liều lượng thì khá an toàn, hiếm gặp tác dụng phụ. Một số người có cơ địa mẫn cảm có thể gặp dị ứng hoặc rối loạn tiêu hóa.

• Có thể uống cỏ mực mỗi ngày không?
  Có thể dùng nước ép hoặc trà cỏ mực mỗi ngày, nhưng nên dùng đúng liều lượng, không lạm dụng liên tục dài ngày để tránh rối loạn chức năng gan thận.

• Có thể dùng cỏ mực trị suy thận không?
  Không nên tự ý dùng cỏ mực trị suy thận nếu chưa có chỉ định chuyên môn vì có thể tiềm ẩn nguy cơ tổn thương thận hoặc làm bệnh nặng thêm.

• Cỏ mực có dễ trồng tại nhà không?
  Cỏ mực rất dễ trồng ở nhà, phù hợp đất ẩm, thoát nước tốt, ánh sáng vừa phải.

Bảo quản cỏ mực thế nào để dùng lâu dài?
Cỏ mực tươi nên bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát hoặc phơi khô giữ trong lọ kín để tránh ẩm mốc, mất dược tính.Ngoài giải đáp thắc mắc: “cỏ mực có tác dụng gì?”, bài viết trên còn nêu ra một số bài thuốc dân gian từ cỏ mực để chữa bệnh. Tuy nhiên chúng ta vẫn nên tham khảo ý kiến của bác sỹ trước khi sử dụng và đến thăm khám thường xuyên để theo dõi tình trạng bệnh nha!

_Reference:

_{[1]Nguyễn Thị Tươi - Nghiên cứu khoa học về cây Cỏ mực (Eclipta prostrata L.}