1. Bảo hiểm bảo lãnh là gì?

Bảo hiểm bảo lãnh là một cơ chế tài chính mà trong đó, doanh nghiệp bảo hiểm đứng ra cam kết thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho nhà thầu hoặc doanh nghiệp khi họ không hoàn thành cam kết với bên mời thầu. Theo Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2024), bảo hiểm bảo lãnh - cùng với bảo lãnh ngân hàng, đã được công nhận là biện pháp bảo đảm hợp lệ khi tham gia dự thầu và ký kết hợp đồng

Bảo hiểm bảo lãnh mang lại nhiều lợi ích nổi bật như: không yêu cầu tài sản thế chấp, không tính vào hạn mức tín dụng của doanh nghiệp và quy trình thẩm định nhanh chóng. Nhờ đó, sản phẩm này giúp các doanh nghiệp, đặc biệt là nhà thầu, tối ưu hóa dòng tiền, duy trì khả năng vay vốn, đồng thời vẫn đáp ứng đầy đủ yêu cầu về đảm bảo nghĩa vụ trong hợp đồng.

Doanh nghiệp cung cấp bảo hiểm bảo lãnh sẽ đứng ra cam kết bảo đảm cho nghĩa vụ doanh nghiệp

2. Phân loại bảo hiểm bảo lãnh trên thị trường

Hiện nay, bảo hiểm bảo lãnh được chia thành nhiều loại khác nhau và mỗi loại lại phục vụ cho một mục đích riêng. Dưới đây là những nhóm chính mà bạn có thể tham khảo:

2.1. Bảo lãnh tạm ứng

Đây là hình thức công ty bảo hiểm cam kết với chủ đầu tư sẽ hoàn trả khoản tiền tạm ứng nếu nhà thầu không sử dụng đúng mục đích hoặc không hoàn thành công việc theo hợp đồng. Bảo lãnh tạm ứng giúp chủ đầu tư an tâm khi giải ngân vốn, đồng thời hỗ trợ nhà thầu tiếp cận nguồn vốn cần thiết mà không phải thế chấp tài sản.

Ví dụ: Trong một dự án xây dựng cầu, chủ đầu tư ứng trước 20% giá trị hợp đồng cho nhà thầu. Nếu nhà thầu không triển khai công việc đúng tiến độ, công ty bảo hiểm sẽ hoàn trả khoản tạm ứng này cho chủ đầu tư.

2.2. Bảo lãnh dự thầu

Bảo lãnh này đảm bảo nghĩa vụ của nhà thầu trong quá trình dự thầu. Nếu nhà thầu rút hồ sơ, từ chối ký hợp đồng sau khi trúng thầu hoặc không cung cấp bảo đảm thực hiện hợp đồng theo quy định, công ty bảo hiểm sẽ thực hiện nghĩa vụ tài chính cho bên mời thầu. Bảo lãnh dự thầu góp phần nâng cao tính minh bạch và sàng lọc năng lực của nhà thầu.

Ví dụ: Khi tham gia đấu thầu một dự án xây dựng trường học, nhà thầu phải có bảo lãnh dự thầu trị giá 1 tỷ đồng. Nếu họ rút lui sau khi trúng thầu, công ty bảo hiểm sẽ bồi thường số tiền này cho bên mời thầu.

Bảo lãnh này đảm bảo nghĩa vụ của nhà thầu trong quá trình dự thầu

2.3. Bảo lãnh bảo hành

Bảo lãnh bảo hành là cam kết của công ty bảo hiểm đối với chủ đầu tư rằng các chi phí khắc phục, sửa chữa sẽ được thanh toán nếu nhà thầu không thực hiện nghĩa vụ bảo hành. Loại bảo lãnh này đặc biệt quan trọng trong xây dựng, cung cấp thiết bị và công nghệ, giúp bảo đảm chất lượng dài hạn của công trình hay sản phẩm.

Ví dụ: Một công trình chung cư sau khi bàn giao có thời gian bảo hành 24 tháng. Nếu nhà thầu không sửa chữa khi xuất hiện hư hỏng, công ty bảo hiểm sẽ chi trả chi phí khắc phục cho chủ đầu tư.

2.4. Bảo lãnh thực hiện hợp đồng

Đây là loại bảo lãnh phổ biến nhất, trong đó công ty bảo hiểm cam kết bồi thường cho chủ đầu tư nếu nhà thầu không thực hiện đúng hoặc thực hiện chưa đầy đủ nghĩa vụ. Bảo lãnh thực hiện hợp đồng vừa bảo vệ quyền lợi cho bên nhận bảo lãnh, vừa tạo áp lực tích cực để nhà thầu hoàn thành trách nhiệm đúng tiến độ và chất lượng.

Ví dụ: Một nhà thầu ký hợp đồng thi công hạ tầng giao thông trị giá 200 tỷ đồng, kèm theo bảo lãnh thực hiện hợp đồng bằng 10% giá trị. Nếu nhà thầu chậm tiến độ hoặc không hoàn thiện công trình, công ty bảo hiểm sẽ bồi thường cho chủ đầu tư số tiền theo cam kết.

Bảo lãnh thực hiện hợp đồng bảo vệ quyền lợi cho bên nhận bảo lãnh

3. Quyền lợi khi tham gia bảo hiểm bảo lãnh

Khi tham gia bảo hiểm bảo lãnh, doanh nghiệp sẽ nhận được những quyền lợi sau:

• Đảm bảo nghĩa vụ tài chính: Công ty bảo hiểm đứng ra cam kết thay mặt doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ nếu bên được bảo lãnh không hoàn thành đúng hợp đồng. Điều này giúp chủ đầu tư hoặc bên mời thầu yên tâm hơn khi ký kết dự án.

• Tăng cường uy tín trong giao dịch: Doanh nghiệp có bảo hiểm bảo lãnh thường được đánh giá cao về tính minh bạch và độ tin cậy. Đây là lợi thế quan trọng để mở rộng cơ hội hợp tác và nâng cao sức cạnh tranh.

• Giảm thiểu rủi ro cho hợp đồng: Bên nhận bảo lãnh không phải lo lắng về việc nghĩa vụ bị vi phạm hoặc thực hiện không đầy đủ. Khi có sự cố, công ty bảo hiểm sẽ đứng ra xử lý, bảo vệ quyền lợi của các bên.

• Hỗ trợ trong giao dịch quốc tế: Trong thương mại xuyên biên giới, bảo hiểm bảo lãnh đóng vai trò tạo dựng niềm tin giữa các bên. Nó giúp doanh nghiệp an tâm hơn khi tham gia các hợp đồng lớn với đối tác nước ngoài.

• Tiết kiệm chi phí ký quỹ hoặc thế chấp: Thay vì phải phong tỏa nguồn vốn hoặc tài sản, doanh nghiệp chỉ cần đóng phí bảo hiểm để có giấy chứng nhận bảo lãnh. Điều này giúp duy trì dòng tiền cho hoạt động sản xuất – kinh doanh.

• Không yêu cầu tài sản đảm bảo: Khác với bảo lãnh ngân hàng, bảo hiểm bảo lãnh không bắt buộc nhà thầu phải có tài sản thế chấp. Đây là điểm cộng lớn, giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa dễ dàng tiếp cận.

• Không bị tính vào hạn mức vay: Sử dụng bảo hiểm bảo lãnh không làm giảm hạn mức tín dụng ngân hàng, giúp doanh nghiệp vẫn giữ được khả năng vay vốn khi cần cho dự án khác.

• Quy trình thẩm định nhanh chóng: Thủ tục bảo hiểm bảo lãnh thường đơn giản và được xử lý nhanh, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp khi tham gia đấu thầu hoặc triển khai dự án gấp.

• Tạo động lực phát triển thị trường: Với phí bảo hiểm hợp lý và khung pháp lý hoàn thiện, bảo hiểm bảo lãnh đang được các chủ đầu tư, kể cả cơ quan nhà nước, chấp nhận rộng rãi. Điều này mở ra cơ hội lớn cho cả doanh nghiệp bảo hiểm và nhà thầu, góp phần phát triển hạ tầng và kinh tế bền vững.

Bảo hiểm bảo lãnh mang lại nhiều quyền lợi cho doanh nghiệp, chủ thầu

4. Sự khác nhau giữa bảo hiểm bảo lãnh và bảo lãnh viện phí

Bảo hiểm bảo lãnh và bảo lãnh viện phí phục vụ cho hai mục đích hoàn toàn khác nhau. Hiểu rõ sự khác biệt này sẽ giúp doanh nghiệp lựa chọn đúng công cụ tài chính trong kinh doanh, đồng thời giúp cá nhân nắm rõ quyền lợi khi tham gia bảo hiểm sức khỏe.

Bảng dưới đây sẽ tổng hợp những điểm khác biệt cơ bản của hai hình thức này:

>>> Xem thêm: Hướng dẫn chi tiết cách tra cứu hợp đồng bảo hiểm nhân thọ AIA

5. Cần lưu ý điều gì khi tham gia bảo hiểm bảo lãnh

Trước khi tham gia bảo hiểm bảo lãnh, bạn cần lưu ý một số điểm sau:

• Kiểm tra kỹ hợp đồng: Đọc rõ phạm vi bảo hiểm, mức bảo lãnh, điều kiện đi kèm và các trường hợp loại trừ.

• Nắm rõ điều kiện bảo lãnh: Hiểu quy trình yêu cầu bảo lãnh, thủ tục giấy tờ và nghĩa vụ tài chính cần đáp ứng.

• Chọn công ty uy tín: Ưu tiên doanh nghiệp bảo hiểm có năng lực tài chính và kinh nghiệm để đảm bảo quyền lợi.

• Theo dõi nghĩa vụ hợp đồng: Giám sát tiến độ của bên được bảo lãnh và thông báo kịp thời khi có vi phạm.

• Cập nhật thông tin: Báo cho công ty bảo hiểm khi có thay đổi trong hợp đồng hoặc điều kiện bảo lãnh.

• Tìm hiểu phí bảo hiểm: Đảm bảo mức phí và chi phí liên quan phù hợp với ngân sách và mục đích sử dụng.

• Tham khảo quy trình khiếu nại: Nắm rõ cách xử lý tranh chấp, chuẩn bị đầy đủ hồ sơ để bảo vệ quyền lợi.

• Có kế hoạch dự phòng: Lường trước tình huống rủi ro và đảm bảo công ty bảo hiểm có khả năng thực hiện cam kết.

Có thể thấy, bảo hiểm bảo lãnh và bảo lãnh viện phí là hai khái niệm khác nhau nhưng lại dễ bị nhầm lẫn. Việc hiểu rõ đặc điểm của từng loại không chỉ giúp khách hàng đưa ra quyết định phù hợp mà còn đảm bảo quyền lợi khi tham gia bảo hiểm. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Vậy nên, hãy đăng ký ngay tại đây để nhận tư vấn chi tiết từ AIA Việt Nam.