Bài viết

Dấu hiệu của khủng hoảng tâm lý và những cách vượt qua

28/10/2024 dot 7 phút đọc
Tinh thần Lời khuyên Sống Khỏe

Khủng hoảng tâm lý là một tình trạng mà nhiều người có thể gặp phải trong đời, nhất là khi phải đối mặt với các tình huống căng thẳng, bất ngờ, hoặc khó khăn. Hiểu rõ về khủng hoảng tâm lý và biết cách vượt qua là điều rất quan trọng để giữ vững sự ổn định về mặt tinh thần và chất lượng cuộc sống. Cùng AIA Việt Nam tìm hiểu về những dấu hiệu của khủng hoảng tâm lý, những loại khủng hoảng tâm lý phổ biến và cách để vượt qua chúng.

1. Khủng hoảng tâm lý là gì?

Khủng hoảng tâm lý là trạng thái mà con người phải đối mặt với những thử thách lớn hoặc những mục tiêu quan trọng trong cuộc sống, khiến họ cảm thấy không thể vượt qua bằng những cách thông thường. 

Mặc dù không có một định nghĩa cụ thể và chính xác cho khủng hoảng tâm lý, các chuyên gia đều thống nhất rằng vấn đề này liên quan đến cách con người đối diện và giải quyết các tình huống khó khăn hơn là chỉ tập trung vào bản thân sự việc.

Khủng hoảng tâm lý mang đến những cảm xúc tiêu cực

Một số chuyên gia cho rằng khủng hoảng tâm lý xảy ra khi một người không thể đạt được sự cân bằng tinh thần trong cuộc sống, đặc biệt khi họ thất bại trong việc xử lý những vấn đề hàng ngày. 

Trong trạng thái này, người ta thường cảm thấy buồn bã, bế tắc, vô vọng và hoang mang. Ngược lại, cũng có quan điểm cho rằng khủng hoảng tâm lý là trải nghiệm mà cá nhân cảm nhận khi phải đối mặt với các tình huống hoặc sự kiện khó khăn đến mức không thể chịu đựng hay đối phó.

Dù được hiểu theo cách nào, khủng hoảng tâm lý có thể xảy ra bất cứ lúc nào và thường mang lại những cảm giác và ký ức không dễ chịu. 

Tuy nhiên, nếu vượt qua được khủng hoảng này, bạn có thể trở thành một phiên bản tốt hơn của chính mình và mạnh mẽ hơn. Ngược lại, nếu không thể vượt qua, bạn có thể rơi vào tình trạng tồi tệ hơn, thậm chí mắc phải những chứng bệnh tâm lý nghiêm trọng như trầm cảm và rối loạn lo âu. 

2. Các loại khủng hoảng tâm lý phổ biến

Khủng hoảng tâm lý có nhiều hình thức và mức độ khác nhau. Dưới đây là các loại khủng hoảng tâm lý phổ biến mà mỗi người có thể gặp phải trong từng giai đoạn của cuộc đời:

2.1. Khủng hoảng phát triển

Khủng hoảng phát triển thường xảy ra trong các giai đoạn chuyển giao quan trọng của cuộc đời, chẳng hạn như từ thời thơ ấu đến tuổi trưởng thành, từ học sinh đến đi làm, hoặc từ người độc thân sang người đã lập gia đình.

Khủng hoảng phát triển thường xảy ra ở trẻ vị thành niên

Mỗi giai đoạn đều đòi hỏi những thay đổi lớn về mặt tâm lý và cảm xúc, và không phải ai cũng có thể dễ dàng thích nghi được.

Xem thêm: 5 cách ba mẹ giúp con vượt qua khủng hoảng tâm lý tuổi dậy thì

2.2. Khủng hoảng hiện sinh

Khủng hoảng hiện sinh thường gắn liền với những câu hỏi sâu xa về mục đích sống, giá trị cá nhân và ý nghĩa của cuộc đời. Nhiều người, đặc biệt là ở độ tuổi trung niên, có thể trải qua một thời kỳ tự vấn bản thân về mục tiêu và định hướng cuộc sống của mình. Điều này thường dẫn đến trạng thái mất phương hướng, hoang mang hoặc trầm cảm.

Khủng hoảng tâm lý hiện sinh

2.3. Khủng hoảng tình huống

Khủng hoảng tình huống hay khủng hoảng hoàn cảnh xuất phát từ những biến cố bất ngờ hoặc sự thay đổi không lường trước, chẳng hạn như mất việc, mất người thân, ly hôn hoặc gặp phải một biến cố lớn trong cuộc sống. 

Những sự kiện này có thể khiến người trải qua cảm thấy quá tải, bối rối và khó kiểm soát cảm xúc.

2.4. Khủng hoảng sang chấn

Khủng hoảng sang chấn xảy ra khi một cá nhân phải đối mặt với một sự kiện cực kỳ đau đớn hoặc kinh hoàng, chẳng hạn như tai nạn nghiêm trọng, bạo lực, lạm dụng hoặc chiến tranh. 

Những người trải qua khủng hoảng này có thể phát triển hội chứng rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD), gây ra những ám ảnh và nỗi sợ hãi kéo dài. 

3. Dấu hiệu nhận biết khủng hoảng tâm lý

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu của khủng hoảng tâm lý có thể giúp cá nhân hoặc người xung quanh kịp thời có biện pháp xử lý. Dưới đây là một số biểu hiện thường gặp:

  • Cảm xúc tiêu cực mãnh liệt: Liên tục cảm thấy buồn, lo lắng, căng thẳng hoặc hoảng loạn mà không rõ nguyên nhân.

  • Rối loạn giấc ngủ: Khó ngủ, mất ngủ, hoặc ngủ quá nhiều nhưng không cảm thấy hồi phục.

  • Suy giảm chức năng hàng ngày: Không thể hoàn thành các công việc hoặc nhiệm vụ hàng ngày như trước đây.

  • Thay đổi hành vi: Có thể trở nên thu mình, xa lánh xã hội hoặc ngược lại, hành động bốc đồng và bất cần.

  • Mất động lực và hứng thú: Cảm thấy mất hứng thú với những hoạt động từng yêu thích.

  • Tâm trạng thất thường: Dễ thay đổi tâm trạng, từ vui vẻ trở nên bực bội hoặc buồn bã trong thời gian ngắn.

  • Suy nghĩ tiêu cực: Liên tục suy nghĩ về những tình huống xấu, thậm chí có ý định tự tử hoặc làm hại bản thân. 

4. Tác động của khủng hoảng tâm lý

Khủng hoảng tâm lý có thể gây ra những ảnh hưởng sâu sắc đến cả tinh thần và thể chất của một người. Một số tác động có thể bao gồm:

  • Suy giảm sức khỏe tinh thần: Những người trải qua khủng hoảng tâm lý có nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến sức khỏe tinh thần như trầm cảm, lo âu hoặc rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD).

  • Suy yếu hệ miễn dịch: Căng thẳng kéo dài có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ mắc các bệnh về tim mạch, tiêu hóa hoặc các bệnh nhiễm trùng.

  • Ảnh hưởng đến các mối quan hệ: Khủng hoảng tâm lý có thể khiến người trải qua gặp khó khăn trong việc duy trì các mối quan hệ xã hội, gia đình hoặc tình cảm.

  • Suy giảm hiệu suất công việc: Khó khăn trong việc tập trung, suy nghĩ và ra quyết định khiến người trong tình trạng khủng hoảng khó hoàn thành công việc hiệu quả.

5. Cách vượt qua khủng hoảng tâm lý

Vượt qua khủng hoảng tâm lý

Khủng hoảng tâm lý không phải là điều không thể vượt qua. Dưới đây là một số gợi ý để đối phó với tình trạng này:

  • Nhận diện cảm xúc của bản thân: Hãy chấp nhận rằng bạn đang cảm thấy thế nào và cho phép bản thân trải qua cảm xúc đó thay vì cố gắng kìm nén.

  • Chia sẻ với người khác: Hãy tâm sự với gia đình, bạn bè hoặc những người mà bạn tin tưởng. Việc nói ra sẽ giúp bạn cảm thấy nhẹ nhõm hơn.

  • Tập trung vào việc chăm sóc bản thân: Tập thể dục đều đặn, ăn uống lành mạnh và đảm bảo giấc ngủ đủ giấc. Những thói quen này giúp cải thiện sức khỏe tinh thần.

  • Thực hành thiềnyoga: Các phương pháp này giúp bạn kiểm soát căng thẳng, cải thiện sự tập trung và giảm thiểu lo âu.

  • Thiết lập mục tiêu nhỏ: Hãy chia nhỏ các nhiệm vụ lớn thành những mục tiêu nhỏ hơn và hoàn thành từng bước một để giảm áp lực.

  • Dành thời gian cho sở thích: Tham gia vào các hoạt động yêu thích giúp bạn tạm quên đi lo âu và tìm lại niềm vui trong cuộc sống.

6. Khi nào nên tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia?

Tìm kiếm chuyên gia khi có dấu hiệu khủng hoảng tâm lý

Nếu bạn hoặc người thân của bạn cảm thấy không thể tự mình vượt qua khủng hoảng tâm lý, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ chuyên khoa. Những dấu hiệu dưới đây cho thấy bạn cần hỗ trợ ngay lập tức:

  • Cảm thấy mất kiểm soát hoàn toàn: Nếu bạn không thể kiểm soát được cảm xúc hoặc hành vi của mình.

  • Xuất hiện suy nghĩ tự tử: Nếu bạn có những suy nghĩ về việc làm hại bản thân hoặc tự tử, hãy liên hệ với bác sĩ ngay lập tức.

  • Tình trạng kéo dài: Nếu bạn đã trải qua cảm xúc tiêu cực trong một thời gian dài mà không thấy cải thiện.

Không thể duy trì công việc hay các mối quan hệ: Khi bạn không thể duy trì được các hoạt động hàng ngày hoặc gặp khó khăn trong các mối quan hệ xã hội.

Chăm sóc sức khỏe tâm lý hạn chế khủng hoảng

Khủng hoảng tâm lý là một phần không thể tránh khỏi của cuộc sống, nhưng nếu được nhận diện và xử lý đúng cách, bạn có thể vượt qua nó một cách dễ dàng hơn. 

AIA Việt Nam khuyên bạn hãy luôn lắng nghe bản thân, chia sẻ với những người xung quanh khi gặp khủng hoảng tâm lý và tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia khi cần thiết. Chăm sóc sức khỏe tinh thần chính là bước quan trọng để giữ cho cuộc sống cân bằng và hạnh phúc.

Xem thêm: Ngừng cảm giác trống rỗng: 5 cách vượt qua đơn giản, hiệu quả

Nguồn tham khảo:

  1. https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/khung-hoang-tam-ly-la-gi-va-lam-sao-de-vuot-qua-vi

  2. https://nhathuoclongchau.com.vn/bai-viet/tim-hieu-ve-cac-loai-khung-hoang-tam-ly-va-dau-hieu-de-nhan-biet.html

Đăng ký để nhận những cách mới giúp bảo vệ sức khỏe và sự giàu có của bạn.