Những ai được nhận chế độ thai sản khi sinh con?

Theo Điều 30 của Luật Bảo hiểm xã hội 2014, chế độ thai sản áp dụng cho nhiều nhóm lao động thuộc diện đóng bảo hiểm bắt buộc. Cụ thể bao gồm:

• Người quản lý doanh nghiệp, lãnh đạo hợp tác xã có nhận lương.

• Cán bộ, công chức, viên chức đang công tác trong các cơ quan, tổ chức nhà nước.

• Công nhân công an, công nhân quốc phòng và nhân sự khác trong tổ chức cơ yếu.

• Sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ và kỹ thuật trong Công an nhân dân; Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp của Quân đội nhân dân; Người làm việc trong cơ yếu được hưởng lương theo chế độ quân nhân.

• Lao động đã ký hợp đồng từ 01 tháng đến dưới 03 tháng, trong vòng 12 tháng trước khi sinh con. 

• Người làm việc theo hợp đồng không xác định thời hạn hoặc xác định thời hạn, kể cả trường hợp hợp đồng ký với người đại diện hợp pháp của lao động dưới 15 tuổi.

Như vậy, bất kỳ người lao động nào thuộc các nhóm trên và tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc đều có quyền được hưởng chế độ thai sản theo đúng quy định pháp luật.
>>> Xem thêm: Nên mua bảo hiểm thai sản nào tốt cho mẹ bầu?

Những đối tượng nào được hưởng chế độ thai sản khi sinh con

Điều kiện cần để được hưởng bảo hiểm thai sản

Trước khi tìm hiểu cách tính bảo hiểm thai sản, bạn cần tìm hiểu điều kiện cần để hưởng bảo hiểm thai sản. Căn cứ Điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, người lao động sẽ được hưởng quyền lợi thai sản khi thuộc một trong các trường hợp sau:

• (1) Phụ nữ mang thai.

• (2) Lao động nữ sinh con.

• (3) Những người mang thai hộ và những người mẹ nhờ mang thai hộ.

• (4) Người nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi.

• (5) Trường hợp người lao động đặt vòng tránh thai.

• (6) Thực hiện biện pháp triệt sản.

• (7) Lao động nam có vợ sinh con và đang tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Với các trường hợp (2), (3) và (4), điều kiện bắt buộc là phải có tối thiểu 6 tháng đóng bảo hiểm trong vòng 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi. Nếu người lao động tại trường hợp (2) đã tham gia bảo hiểm từ 12 tháng trở lên, nhưng phải nghỉ dưỡng thai theo chỉ định của cơ sở y tế, thì cần đóng ít nhất 3 tháng bảo hiểm trong vòng 12 tháng trước khi sinh con

>>> Xem thêm: Nên chọn gói bảo hiểm cho gia đình loại nào, cách chọn ra sao?

Những điều kiện cần để được hưởng bảo hiểm thai sản

Cách tính bảo hiểm thai sản sau khi sinh con

Sau khi sinh con, cách tính tiền bảo hiểm thai sản được tính dựa trên tiền lương đóng BHXH của người lao động trong thời gian trước khi nghỉ sinh:

1. Khoản tiền hỗ trợ khi nghỉ đi khám thai

Theo Điều 39 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, khi người lao động nghỉ khám thai sẽ được hưởng 100% bình quân lương tháng đóng BHXH của 06 tháng liền kề trước thời gian nghỉ sinh.

• Nếu chưa đủ 6 tháng tham gia bảo hiểm, mức hưởng sẽ tính dựa trên bình quân tiền lương của các tháng đã đóng.

• Mức hưởng theo ngày được xác định bằng cách lấy tiền trợ cấp tháng chia cho 24 ngày.

• Từ công thức này, số tiền thực nhận khi nghỉ khám thai được tính như sau:

Mức hưởng khi khám thai = (100% bình quân lương tháng đóng BHXH 6 tháng gần nhất hoặc bình quân lương các tháng đã đóng nếu < 6 tháng) / 24 x số ngày nghỉ khám thai

>>> Xem thêm: Mức khấu trừ bảo hiểm là gì? Tổng hợp từ A-Z các thông tin bạn cần biết

Cách tính khoản tiền hỗ trợ khi nghỉ đi khám thai

2. Trợ cấp một lần khi sinh con

Theo Điều 38 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, người lao động sẽ được nhận khoản trợ cấp 1 lần khi sinh con hoặc nhận con nuôi dưới 06 tháng tuổi. Mức trợ cấp 1 lần sẽ được quy định cụ thể như sau:

• Người lao động nữ sinh con hoặc lao động nhận con nuôi dưới 06 tháng tuổi sẽ được nhận 02 lần mức lương cơ sở tại thời điểm sinh con hoặc nhận nuôi.

• Trường hợp chỉ có cha tham gia BHXH, cha vẫn được nhận trợ cấp một lần với mức bằng 02 lần lương cơ sở cho mỗi con.

Theo Nghị định 73/2024/NĐ-CP, mức tiền lương cơ sở hiện nay là 2.340.000 đồng/tháng. Như vậy, mức trợ cấp một lần khi sinh con được tính như sau:

Trợ cấp một lần = 2.340.000 × 2 = 4.680.000 đồng/con.

Có thể thấy, khoản hỗ trợ này là một phần quan trọng nhằm giảm bớt gánh nặng tài chính, giúp gia đình chuẩn bị tốt hơn cho giai đoạn chăm sóc trẻ sơ sinh

Những điều kiện cần để được hưởng bảo hiểm thai sản

3. Mức hưởng chế độ thai sản trong thời gian nghỉ sinh

Trong thời gian nghỉ sinh, người lao động sẽ được hưởng trợ cấp thai sản nhằm đảm bảo thu nhập và ổn định cuộc sống. Cách tính bảo hiểm thai sản cụ thể được tính dựa trên tiền lương đóng BHXH và số tháng nghỉ theo quy định:

a. Lao động nữ sinh con:

Người mẹ được nghỉ 6 tháng để chăm sóc thai sản, nếu sinh đôi trở lên thì từ con thứ 2 cộng thêm 1 tháng. Thời gian nghỉ trước khi sinh nhiều nhất không quá 02 tháng. Trong suốt kỳ nghỉ, lao động nữ được hưởng toàn bộ tiền lương bình quân của 6 tháng đóng BHXH gần nhất. Cách tính bh thai sản được tính theo công thức như sau:

Công thức tính: Tiền thai sản = 100% × Mức bình quân lương 6 tháng trước khi nghỉ × Số tháng nghỉ

Cách tính bảo hiểm thai sản với lao động nữ sinh con chi tiết

b. Người lao động nữ sinh con ra nhưng con chết:

Nếu con dưới 2 tháng tuổi mất thì mẹ được nghỉ 4 tháng từ ngày sinh. Nếu con từ 2 tháng tuổi trở lên mất thì mẹ được nghỉ 2 tháng từ ngày con chết. Tổng thời gian không vượt quá 6 tháng.

Công thức tính: Tiền thai sản = 100% × Mức bình quân lương 6 tháng trước khi nghỉ × Số tháng nghỉ thực tế

c. Lao động nam có vợ sinh con:

Người cha có vợ sinh con được nghỉ từ 5 đến 14 ngày làm việc (trong vòng 30 ngày kể từ ngày sinh), tùy theo sinh thường, sinh mổ hay sinh đôi, sinh ba. Cách tính bảo hiểm thai sản sẽ tính theo số ngày nghỉ.

Công thức tính: Tiền thai sản = Số ngày nghỉ × (100% × Mức bình quân lương 6 tháng trước khi nghỉ ÷ 24)

Cách tính mức hưởng chế độ thai sản với lao động nam có vợ sinh con

d. Các trường hợp được hưởng chế độ thai sản của vợ:

Theo khoản 4, 5, 6, 7 Điều 34 và Điều 39 Luật BHXH 2014, trong một số hoàn cảnh đặc biệt, người cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng sẽ được hưởng chế độ thai sản thay cho người mẹ. Cụ thể:

Trường hợp 1: Chỉ có mẹ tham gia BHXH và mẹ chết sau khi sinh con:

Cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng được nghỉ hưởng chế độ thai sản trong thời gian còn lại của mẹ.

Công thức:

• Tiền thai sản 1 tháng = 100% × Mức bình quân lương 6 tháng trước khi nghỉ của mẹ

• Tiền thai sản 1 ngày (ngày lẻ) = Tiền thai sản 1 tháng ÷ 30

Trường hợp 2: Cả cha và mẹ đều tham gia BHXH, mẹ chết sau sinh:

Người cha được nghỉ và nhận chế độ trong thời gian còn lại của mẹ. Cách tính bảo hiểm thai sản trong trường hợp này như sau:

Công thức:

• Tiền thai sản 1 tháng = 100% × Mức bình quân lương 6 tháng trước khi nghỉ của cha

• Tiền thai sản 1 ngày (ngày lẻ) = Tiền thai sản 1 tháng ÷ 30

Trường hợp 3: Mẹ tham gia BHXH nhưng không đủ điều kiện hưởng và mẹ chết:

Cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng được hưởng chế độ cho đến khi con đủ 6 tháng tuổi.

Công thức:

• Tiền thai sản 1 tháng = 100% × Mức bình quân lương 6 tháng trước khi nghỉ của mẹ

• Tiền thai sản 1 ngày (ngày lẻ) = Tiền thai sản 1 tháng ÷ 30

Trường hợp 4: Cả cha và mẹ cùng tham gia BHXH nhưng mẹ không đủ điều kiện hưởng và mẹ chết:

Người cha được nghỉ và hưởng chế độ cho đến khi con đủ 6 tháng tuổi.

Công thức:

• Tiền thai sản 1 tháng = 100% × Mức bình quân lương 6 tháng trước khi nghỉ của cha

• Tiền thai sản 1 ngày (ngày lẻ) = Tiền thai sản 1 tháng ÷ 30

Trường hợp 5: Chỉ có cha tham gia BHXH, mẹ chết sau sinh hoặc không đủ sức khỏe nuôi con:

Nếu có xác nhận của cơ sở y tế, cha sẽ được nghỉ và hưởng chế độ cho đến khi con đủ 6 tháng tuổi. Cách tính bảo hiểm thai sản trong trường hợp này như sau:

Công thức:

• Tiền thai sản 1 tháng = 100% × Mức bình quân lương 6 tháng trước khi nghỉ của cha

• Tiền thai sản 1 ngày (ngày lẻ) = Tiền thai sản 1 tháng ÷ 30

Lưu ý: Nếu người cha đóng BHXH chưa đủ 6 tháng thì mức hưởng sẽ tính theo bình quân lương của các tháng đã đóng

>>> Xem thêm: [Mới nhất] Tổng hợp danh mục khám thai được bảo hiểm chi trả

4. Khoản tiền dưỡng sức, phục hồi sau sinh

Theo Điều 41 của Luật Bảo hiểm xã hội 2014, khi đã hết thời gian nghỉ sinh, nếu trong vòng 30 ngày đầu trở lại làm việc mà sức khỏe chưa phục hồi, lao động nữ sẽ được nghỉ thêm để dưỡng sức, phục hồi.

• Thời gian nghỉ được tính cả ngày lễ, Tết, ngày nghỉ hằng tuần. Nếu nghỉ từ cuối năm chuyển sang đầu năm thì vẫn tính cho năm trước.

• Quyết định số ngày nghỉ do người sử dụng lao động và công đoàn cơ sở (hoặc NSDLĐ nếu chưa có công đoàn) thống nhất.

• Thời gian nghỉ cụ thể:

  • Tối đa 10 ngày: Sinh 1 lần từ 2 con trở lên.

  • Tối đa 7 ngày: Sinh con phải phẫu thuật.

  • Tối đa 5 ngày: Các trường hợp còn lại.

Mức hưởng: Mỗi ngày nghỉ dưỡng sức được tính bằng 30% mức lương cơ sở. Với mức lương cơ sở là 2.340.000 đồng/tháng, công thức tính như sau:

Công thức: Tiền dưỡng sức sau sinh = Số ngày nghỉ × 30% × 2.340.000.

Hồ sơ cần chuẩn bị đầy đủ để hưởng chế độ thai sản

Bên cạnh việc tìm hiểu cách tính bảo hiểm thai sản, bạn cần lưu lại một số hồ sơ cần có để hưởng chế độ thai sản. Theo Điều 61 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, để được giải quyết quyền lợi thai sản, người lao động cần chuẩn bị hồ sơ theo từng trường hợp cụ thể:

Đối với người lao động nữ sinh con / người nhờ mang thai hộ/ người mang thai hộ:

• Bản sao giấy khai sinh, giấy chứng sinh của con hoặc trích lục khai sinh.

• Giấy tờ bổ sung tùy trường hợp:

  • Giấy chứng minh quá trình điều trị vô sinh (nếu có).

  • Bản sao giấy chứng tử hoặc trích lục khai tử (nếu mẹ chết sau sinh).

  • Giấy xác nhận của cơ sở y tế về tình trạng sức khỏe mẹ không đủ khả năng chăm con.

  • Giấy xác nhận của cơ sở y tế về việc mẹ phải nghỉ để dưỡng thai.

  • Thỏa thuận về mang thai hộ vì mục đích nhân đạo và văn bản xác nhận thời điểm giao nhận con (đối với mang thai hộ).

    >>> Xem thêm: Sinh thường, sinh mổ có được hưởng bảo hiểm không? Hết bao nhiêu tiền?

Quy trình, thủ tục để nhận chế độ thai sản

Ngoài việc tìm hiểu cách tính bảo hiểm thai sản như trên, người lao động và các bên liên quan cần thực hiện thủ tục theo các bước sau để hưởng chế độ thai sản:

Bước 1: Người lao động tiến hành nộp hồ sơ:

• Trong vòng 45 ngày kể từ ngày đi làm trở lại, người lao động nộp hồ sơ cho người sử dụng lao động.

• Nếu đã thôi việc trước khi sinh hoặc trước khi nhận con nuôi thì nộp hồ sơ trực tiếp và xuất trình sổ BHXH tại cơ quan BHXH.

Bước 2: Người sử dụng lao động tiến hành lập hồ sơ:

Trong thời hạn 10 ngày kể từ khi tiếp nhận đầy đủ hồ sơ từ người lao động, người sử dụng lao động phải hoàn thiện bộ hồ sơ (gồm giấy tờ của NLĐ và danh sách lao động nghỉ việc hưởng thai sản) để gửi đến cơ quan BHXH.

Bước 3: Cơ quan bảo hiểm xã hội giải quyết:

Cơ quan BHXH sẽ chi trả trợ cấp thai sản cho người lao động trong thời gian:

• 06 ngày làm việc nếu nhận hồ sơ từ người sử dụng lao động.

• 03 ngày làm việc nếu hồ sơ do người lao động đã thôi việc nộp trực tiếp

Cách tính mức hưởng chế độ thai sản với lao động nam có vợ sinh con

Đối với người lao động nam khi vợ sinh con:

• Bản sao giấy khai sinh, trích lục khai sinh hoặc giấy chứng sinh của con.

• Nếu giấy chứng sinh không ghi rõ trường hợp sinh mổ hoặc sinh con dưới 32 tuần tuổi: bổ sung giấy xác nhận của cơ sở y tế.

• Nếu con chết ngay sau sinh mà chưa cấp giấy chứng sinh: nộp tóm tắt hồ sơ bệnh án hoặc giấy ra viện của mẹ có thông tin con chết.

Đối với người chồng của lao động nữ nhờ mang thai hộ:

• Bản sao giấy khai sinh, giấy chứng sinh của con hoặc trích lục khai sinh.

• Nếu con chết sau sinh mà chưa được cấp giấy chứng sinh: nộp tóm tắt hồ sơ bệnh án hoặc giấy ra viện của người mang thai hộ.

• Bản sao thỏa thuận chấp nhận mang thai hộ vì mục đích nhân đạo theo Điều 96 trong Luật Hôn nhân và Gia đình.

Đối với chồng của lao động nữ mang thai hộ khi vợ sinh con:

• Bản sao giấy chứng sinh, giấy khai sinh của con hoặc trích lục khai sinh.

• Nếu giấy chứng sinh không ghi rõ trường hợp sinh mổ hoặc sinh dưới 32 tuần tuổi: bổ sung xác nhận của cơ sở y tế.

• Bản sao thỏa thuận chấp nhận mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. 

Như vậy bạn đã biết cách tính bảo hiểm thai sản chi tiết qua bài viết trên. Điều này giúp người lao động an tâm chuẩn bị cho hành trình làm mẹ và bảo đảm đầy đủ quyền lợi theo quy định. Nếu bạn cần tư vấn chi tiết và lựa chọn gói bảo hiểm phù hợp, hãy liên hệ AIA Việt Nam để được đồng hành ngay hôm nay.